Περιγραφή
Η εμπειρία των μαζικών μετακινήσεων πληθυσμού ήταν καθοριστική για τα εθνικά κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση των τριών μεγάλων ηπειρωτικών αυτοκρατοριών, ιδιαίτερα στα Βαλκάνια. Ο “σύντομος” ελληνικός Μεσοπόλεμος (1922-1940) χαρακτηρίστηκε από τις προσπάθειες ομογενοποίησης ενός εθνοτικά και πολιτισμικά ετερόκλητου πληθυσμιακού συνόλου, καθώς και από τις απόπειρες αντιφατικών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων.
Συνδυάζοντας προσεγγίσεις ερευνητών από διαφορετικά πεδία, αφετηρίες και σκοπιές, οι μελέτες αυτού του τόμου ανιχνεύουν τη ρευστότητα που χαρακτήριζε την εποχή εκείνη τις ταξικές εντάξεις, τις πολιτικές παρεμβάσεις και τις ιδεολογικές ταυτότητες. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζουν τις πολιτικές διαμόρφωσης του χώρου μέσα από αρτηρίες, κόμβους και τόπους μνήμης· την υπαγωγή της υπαίθρου στην εθνική νομιμότητα· τη διαμόρφωση νέων κοινωνικών και πολιτικών υποκειμένων και τις προσπάθειες ενσωμάτωσης των προσφύγων ως διαδικασίες προσαρμογής του κράτους στο διεθνές πλαίσιο. Τα νήματα που ξετυλίγουν μάς επιτρέπουν έτσι να εντοπίσουμε τις ιδιαιτερότητες και τις ομοιότητες του Μεσοπολέμου τόσο ως προς άλλες περιόδους της ελληνικής ιστορίας όσο και σε σχέση με τις σύγχρονές τους διεθνείς εξελίξεις.
Σε μια εποχή όπου οι θεωρίες της “σύγκρουσης των πολιτισμών” και οι ουσιοκρατικές θεωρήσεις των κοινωνικών φαινομένων τείνουν να ταυτίσουν το παρελθόν με μια αέναη ακολουθία επετείων εκτός ιστορίας, οι μελέτες αυτές δείχνουν τη σημασία της κοινωνικής ιστορίας για μια κατανόηση του παρελθόντος στηριγμένη στη συγκεκριμένη ανάλυση συγκεκριμένων δεδομένων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
– Δημήτρης Κουσουρής
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Νέες προσεγγίσεις στην ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου (1922-1940)
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΥΠΟΔΟΜΕΣ, ΤΟΠΟΙ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
– Δημήτρης Μπαλαμπανίδης – Κυριάκος Σούμπασης
Η εγκατάσταση των “ανταλλάξιμων” προσφύγων στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Ανάμεσα σε κρατικές χωροθετικές πολιτικές και καθημερινές στρατηγικές αντίστασης και επιβίωσης
– Ελένη Κούκη
Ο ήρωας, το πλήθος και η εξουσία. Το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη της Αθήνας
– Αρετή Σακελλαρίδου – Πασχάλης Σαμαρίνης – Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου
Το εγχείρημα κατασκευής οδικών υποδομών στη μεσοπολεμική Ελλάδα μέσα από το παράδειγμα της “Σύμβασης Μακρή”
Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΑΔΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ
– Θεόδωρος Α. Σπύρος
Οι Βλάχοι ημι-νομάδες του Γαρδικίου και ο Μεσοπόλεμος: Κοινωνική μετάβαση και μνήμες της “παρακμής”
– Βαγγέλης Τζούκας
Κράτος, καταστολή και τοπικές κοινωνίες στο Μεσοπόλεμο: η ληστεία στην Ήπειρο
– Νίκος Βαφέας – Μανόλης Βουρλιώτης
Συλλογική δράση και πολιτική βία στην Κρήτη του Μεσοπολέμου: η “στάσις” του 1921-1922
ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ
– Νίκος Ποταμιάνος
Η ίδρυση και τα πρώτα χρόνια της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών και Βιοτεχνών Ελλάδος (ΕΣΕΒΕ), 1919-1925
– Μενέλαος Χαραλαμπίδης
Από τα πελατειακά δίκτυα στη συλλογική δράση. Η εμφάνιση του Κομμουνιστικού Κόμματος στις προσφυγικές ανατολικές συνοικίες της μεσοπολεμικής Αθήνας
Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
– Κώστας Γ. Τζιάρας
“Δε μας τρομάζει ο θάνατος – Μας τρομάζει η πείνα”. Η “κίνησις της εγκληματικότητας” στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο της έλευσης των μικρασιατών προσφύγων του 1922
– Βασιλική Θεοδώρου
Προσπάθειες μεταρρύθμισης της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου: εμπλοκές και όρια
– Ελπίδα. Κ. Βόγλη
Οι “παλιννοστούντες” μετανάστες και η επανενσωμάτωσή τους στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου
ΕΠΙΜΕΛΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΕΦΗ ΑΒΔΕΛΑ, ΡΑΫΜΟΝΔΟΣ ΑΛΒΑΝΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΣΟΥΡΗΣ, ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
