Περιγραφή
Το ταξίδι γραφής της πορείας του πανεπιστημιακού θεσμού στον νεοελληνικό κοινωνικό σχηματισμό και κυρίως του ρόλου της φοιτητικής συνιστώσας του σε στενή συνάρτηση με το κοινωνικο-πολιτικό γίγνεσθαι συνεχίζεται μετά τον πρώτο τόμο -που κάλυψε την περίοδο από την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1837 μέχρι το 1909- και σε τούτον τον δεύτερο τόμο ο οποίος προσεγγίζει την περίοδο από το κίνημα στο Γουδί το 1909 μέχρι και την επιβολή της τριπλής κατοχής το 1941.
Πρόκειται για μια γραφή που επιχειρήθηκε μέσα από συνέχειες στις στήλες του μηνιαίου ένθετου “Παιδεία και Κοινωνία” της εφημερίδας Αυγή, εμπλουτισμένη όμως και με αρκετά νέα δεδομένα.
Στόχος δεν είναι απλώς η γνώση του χθες, αλλά η ανάδειξη βασικών προβλημάτων που ταλανίζουν τις δύο συνιστώσες ενηλίκων διανοουμένων πολιτών -καθηγητών και φοιτητών- οι οποίες συναποτελούν αυτόν τον ιδιότυπο προκρατικό και σε μεγάλο βαθμό αυτοδιοικούμενο δημόσιο θεσμό και η αναγωγή αυτού του χθες στο σήμερα. Επιχειρεί δηλαδή να ψαύσει, μέσα από την παρακολούθηση του χθες χρόνου του ειρηνικού πανεπιστήμιου, τις σταθερές που συνέχουν αυτόν τον θεσμό, τις συνέχειες και ασυνέχειες της παρουσίας του και κυρίως τον αυξημένο ιδεολογικό, πολιτικό-πολιτισμικό ρόλο και λόγο που παράγει, πολλές φορές με καταδυτικές συνέπειες στον νεοελληνικό κοινωνικό σχηματισμό.
Η προσέγγιση της πανεπιστημιακής πορείας σε αυτόν τον τόμο αναμετριέται με μια ιδιαίτερα σημαντική και πολυσήμαντη περίοδο για την εξέλιξη της κοινωνικο-πολιτικής και πολιτισμικής μας πραγματικότητας. Περίοδο κατά την οποία η χώρα αλλάζει ριζικά σε όλα τα επίπεδα…
Τον τόμο συμπληρώνει αναλυτικό επίμετρο με τις αντίστοιχες εξελίξεις μέχρι τις πιο πρόσφατες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην περίοδο της Δικτατορίας του 1967 και στον ρόλο του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, καθώς και στα χρόνια της Μεταπολίτευσης με τις προοδευτικές κατακτήσεις, τα πισωγυρίσματα μιας καπιταλιστικής νεοφιλελεύθερης εκπαιδευτικής και όχι μόνο “αντιμεταρρύθμισης” και τις ελπίδες επαναφοράς της Παιδείας στο αξιακό της βάθρο, ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό, μέσω της ανάδειξης στην κυβέρνηση της ανανεωτικής ριζοσπαστικής αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Εισαγωγή
Το κίνημα του 1909 και το φθίνων Φοιτητικό Κίνημα
Τα μετά το Κίνημα
Η δυναμική επανεμφάνιση του Δημοτικισμού
Η Συνταγματική Αναθεώρηση του 1911 και η νέα έξαρση του γλωσσικού
Οι αντίκτυποι του γλωσσικού συνεχίζονται
Πανεπιστημιακές μεταρρυθμίσεις
Η πανεπιστημιακή Παιδεία διευρύνεται
Μια δύσκολη εποχή και ένα νέο Πανεπιστήμιο στη Θεσσαλονίκη
Η κατάσταση Πανεπιστημίου και Φοιτητών τα ταραγμένα χρόνια 1917 – 1924
Νέες πραγματικότητες και διεργασίες στο φοιτητικό σώμα
Προς το πρώτο Φοιτητικό Συνέδριο του 1924
Οι εργασίες του Συνεδρίου
Η αντίδραση οργανώνεται
Δικτατορία Πάγκαλου και Φοιτητικές Κινητοποιήσεις
Η Δικτατορία καταρρέει πραξικοπηματικά όπως είχε επιβληθεί
Ο αντικομμουνισμός στην Πανεπιστημιακή ζωή
Νέος κύκλος φοιτητικών κινητοποιήσεων ξεκινά
Οι φοιτητικοί αγώνες εντείνονται
Η παμφοιτητική απεργία του 1926 και το… Λοκ-αουτ της Πρυτανείας
Το ΚΚΕ απέναντι στο Φοιτητικό Κίνημα και την Διανόηση
Η τελευταία περίοδος της “Φοιτητικής Συντροφιάς”
1928: Νέα χρονιά – Νέοι Αγώνες
1928: Πολιτικές και Εκπαιδευτικές εξελίξεις
1929 – 1932: Από το “Ιδιώνυμο” στην Αστική Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση
Οι φοιτητικές αντιδράσεις εντείνονται. Η μεταρρύθμιση επεκτείνεται και στα πανεπιστήμια
Η πρώτη Σχολή Πολιτικής Επιστήμης, η Πάντειος
Μια ριζική καινοτομία στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης
Τα ΑΕΙ στη δίνη των πολιτικών αντιθέσεων και του Κυπριακού
Η Μεταρρύθμιση της Ανώτατης Παιδείας
Οι αντιδράσεις στο νέο Θεσμικό Πλαίσιο των Πανεπιστημίων
1932 – 1935: Η Β’ Ελληνική Δημοκρατία κλυδωνίζεται
Οι πολιτικοί κλυδωνισμοί συνεχίζονται εντεινόμενοι
Η Β’ Ελληνική Δημοκρατία οδεύει προς κατάρρευση
Και τελικά καταρρέει
Η Βασιλεία επανέρχεται, Το φοιτητικό κίνημα δυναμώνει
Μάϊος 1936 Α’ Παμφοιτητικό Συνέδριο
Το Πανεπιστήμιο στα χρόνια της 4ης Αυγούστου
Η Εκπαίδευση την περίοδο της καταχνιάς
Φοιτητικό Σώμα και Δικτατορία
Η Δικτατορία αντεπιτίθεται
Αντί για επίλογο
Επίμετρο
Η κατοχική και μεταπολεμική περίοδος μέχρι και την δικτατορία
Φοιτητικό Κίνημα και Δικτατορία
Η τομή της μεταπολίτευσης
Νεοφιλελεύθερες προκλήσεις μετάλλαξης του Πανεπιστημίου
Η “εκσυγχρονιστική” αντιμεταρρύθμιση
Μπροστά στο νέο ελπιδοφόρο σήμερα
