ΠΕΝΘΙΜΗ ΓΟΝΔΟΛΑ

«Το μόνο που θέλω να πω αστράφτει απρόσιτο σαν τ’ ασημικά στο ενεχυροδανειστήριο».
Με αυτούς τους τέσσερις στίχους τελειώνει το ποίημα “Απρίλιος και σιωπή” του Τούμας Τράνστρεμερ στον οποίο απονέμεται το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας 2011. Τιμώντας έναν ποιητή ο οποίος σε όλο του το έργο πασχίζει να εκφράσει το άφατο, αυτό που “αστράφτει απρόσιτο”, η επιτροπή έστειλε και εφέτος ένα μήνυμα: δεν είναι πάντοτε πολιτικοί οι λόγοι για τους οποίους απονέμεται το βραβείο, το Νομπέλ δεν περιφέρεται από χώρα σε χώρα ή από ήπειρο σε ήπειρο και το αν θα δοθεί στην ποίηση ή στην πεζογραφία δεν το ξέρει κανείς ως την τελευταία στιγμή. Εν ολίγοις: το Νομπέλ Λογοτεχνίας είναι ένα βραβείο απρόβλεπτο. Οι φανατικοί αναγνώστες της ποίησης σε όλο τον κόσμο είναι εξοικειωμένοι με το έργο του Τράνστρεμερ ποια καλύτερη απόδειξη από το ότι έχει μεταφραστεί σε 60 γλώσσες- και θεωρούσαν περίπου αυτονόητο ότι αν το βραβείο πήγαινε στην ποίηση, ο Τράνστρεμερ θα έπρεπε να βρίσκεται ανάμεσα στους πρώτους υποψηφίους. Ογδόντα ετών σήμερα ο ποιητής, από τις ευγενέστερες μορφές στην παγκόσμια λογοτεχνία, τιμάται από τη χώρα του που βραβεύοντάς τον επιβεβαιώνει, έστω και καθυστερημένα, θα έλεγε κανείς, την παγκόσμια αναγνώριση του έργου του. Και είναι όχι απλώς συγκινητικό, αλλά παράδειγμα αφοσιωμένου ποιητή το ότι ένα διόλου ευκαταφρόνητο μέρος του έργου του, στο οποίο περιλαμβάνεται και η Πένθιμη γόνδολα, μια από τις σημαντικότερες συλλογές του, γράφτηκε μετά το 1990, όταν ο Τράνστρεμερ εξαιτίας ενός εγκεφαλικού επεισοδίου υπέστη μερική παράλυση και από τότε επικοινωνεί με τον κόσμο μέσω της συζύγου του Μόνικας με την οποία είναι παντρεμένος 53 χρόνια. (ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ, ΒΗΜΑ, 9/10/2011)