Περιγραφή
Η Ψυχανάλυση, ξεκινώντας πριν από εκατό χρόνια ως θεραπευτική διαδικασία, εξελίχθηκε γρήγορα σε γενικότερη θεωρία για την εσωτερική δομή του ανθρώπου και ήρθε σε επαφή με τη Φιλοσοφία, την Ανθρωπολογία, την Εθνολογία, τη Γλωσσολογία και την Παιδαγωγική, φωτίζοντας ταυτόχρονα και άλλα πεδία της ανθρώπινης σκέψης και δραστηριότητας, όπως τη λογοτεχνία, το θέατρο και τις άλλες τέχνες.
Για όσους επιθυμούν να έχουν μια έγκυρη πρόσβαση στην Ψυχανάλυση, το βιβλίο του διάσημου ψυχαναλυτή της Νέας Υόρκης Τσάρλς Μπρέννερ θεωρείται πάντα επίκαιρο, γιατί με ένα συνοπτικό και απλό τρόπο -που δεν παραπαίει σε επικίνδυνες απλουστεύσεις- εισάγει τον αναγνώστη στη φροϋδική σκέψη. Οι βασικές υποθέσεις του ντετερμινισμού και της ύπαρξης του ασυνειδήτου με τις ενορμήσεις, η τοπική και δομική θεώρηση του ψυχικού οργάνου, οι έννοιες της ψυχικής σύγκρουσης, της επιθυμίας, τα όνειρα και τα δεδομένα της ψυχοπαθολογίας της καθημερινής ζωής, παρουσιάζονται με γλαφυρότητα και, εμπλουτισμένα με αρκετά παραδείγματα, γίνονται κατανοητά ακόμα και από τους ελάχιστα μυημένους.
Για την ελληνική έκδοση κρίθηκε αναγκαίο σε κάθε κεφάλαιο να προστεθούν τα απαραίτητα σχόλια, έτσι ώστε να καταστούν ακόμα πιο προσιτές οι ψυχαναλυτικές έννοιες, κι επίσης να προηγηθεί εκτενές βιογραφικό σημείωμα του Φρόυντ, για να γνωρίσει ο αναγνώστης τις διάφορες πτυχές της ζωής του ιδρυτή της Ψυχανάλυσης και τον τρόπο με τον οποίο αυτές επηρέασαν την εξέλιξη της σκέψης του. Στα επιλεγόμενα, τέλος, επιχειρείται να εκτιμηθεί επιστημολογικά η Ψυχανάλυση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ του Ι.Ε. Σταθάκη
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ του Ε. Λυμπεράκη
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΦΡΟΫΝΤ του Ι.Ε. Σταθάκη
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΦΡΟΫΝΤ του Ι.Ε. Σταθάκη
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ Τσαρλς Μπρέννερ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τσαρλς Μπρέννερ
Ι. Δύο θεμελιώδεις υποθέσεις
Ψυχανάλυση και γενική ψυχολογία – ψυχικός ντετερμινισμός: ορισμός, σημασία, παραδείγματα – ασυνείδητες ψυχικές διαδικασίες: σχέση με τον ψυχικό ντετερμινισμό, μέθοδοι μελέτης – ανάπτυξη της ψυχαναλυτικής μεθόδου – επισκόπηση των πηγών των αποδείξεων για την ύπαρξη των ασυνείδητων ψυχικών διαδικασιών.
II. Οι ενορμήσεις
Δεσμός με τη βιολογία – ονοματολογία και ορισμός – ψυχική ενέργεια και κάθεξη – ταξινόμηση των ενορμήσεων – συγχώνευση των ενορμήσεων – γενετική ανάπτυξη της ερωτικής ενόρμησης: στοματική, πρωκτική, φαλλική φάση της νηπιακής σεξουαλικότητας – λιμπιντική πρόοδος, καθήλωση και παλινδρόμηση – ανάπτυξη της επιθετικής ενόρμησης – ενορμητική επιφόρτιση και ηδονή.
III. Η ψυχική συσκευή
Ιστορική εξέλιξη της δομικής θεωρίας – διαφοροποίηση του εγώ από το id – το εγώ ως εκτελεστής ενορμήσεων – βασικές λειτουργίες του εγώ: αντίληψη, μνήμη, συναισθήματα, σκέψη – παράγοντες της ανάπτυξης του εγώ: ωρίμανση, εμπειρία – εμπειρικοί παράγοντες: σχέση με το σώμα μας, ταύτιση με αντικείμενα του περιβάλλοντος – τύποι ταύτισης – τρόποι λειτουργίας της ψυχικής συσκευής: πρωτογενής και δευτερογενής διαδικασία, πρωτογενής και δευτερογενής διαδικασία σκέψης – εξουδετέρωση της ενορμητικής ενέργειας.
IV. Η ψυχική συσκευή (συνέχεια)
Προσαρμογή του εγώ και κυριαρχία στον εξωτερικό κόσμο (περιβάλλον) – λειτουργία του ελέγχου της πραγματικότητας – σύγκρουση ή αντίθεση ανάμεσα στο εγώ και τον εσωτερικό κόσμο (id) – το εγώ ως αναχαιτιστής ή κύριος των ενορμήσεων – αρχή της ηδονής – θεωρία του άγχους – ρόλοι του άγχους και της αρχής της ηδονής στις συγκρούσεις ανάμεσα στο εγώ και το id – αμυντικές λειτουργίες του εγώ – μηχανισμοί άμυνας του εγώ.
V. Η ψυχική συσκευή (κατακλείδα)
Σχέσεις αντικειμένου: ορισμός, σημασία των πρώτων σχέσεων – ναρκισσισμός – στάδια των προοιδιπόδειων σχέσεων αντικειμένου: διαλείπουσες, συνεχείς, μέρη και ολόκληρα αντικείμενα, αμφιθυμία, ταύτιση με αντικείμενο – σχέσεις αντικειμένου και ενορμήσεις – κρίσιμη σημασία των σχέσεων αντικειμένου της οιδιπόδειας φάσης – περιγραφή του οιδιπόδειου συμπλέγματος – οιδιπόδειο σύμπλεγμα και υπερεγώ – σχηματισμός του υπερεγώ: εσωτερίκευση· σχέση με το άγχος· ταύτιση με τα γονεϊκά ιδεώδη, τις απαγορεύσεις και τα υπερεγώ· μεταμόρφωση των καθέξεων αντικειμένου σε ναρκισσιστικές· εσωτερίκευση της επιθετικότητας και αυστηρότητας του υπερεγώ – λειτουργίες του υπερεγώ: ενοχή, αισθήματα κατωτερότητας, αρετή, νόμος της αντεκδίκησης, μαγική εξίσωση επιθυμίας και πράξης, ασυνείδητη ανάγκη για τιμωρία – άμυνες ενάντια στο υπερεγώ – υπερεγώ και ψυχολογία της ομάδας.
VI. Παραπραξία και ευφυολόγημα
Ορισμός της παραπραξίας – αιτίες των παραπραξιών με παραδείγματα: ασυνείδητη αμυντική δραστηριότητα του εγώ, ασυνείδητο παράγωγο του id, ασυνείδητη δραστηριότητα του υπερεγώ – “κατανοητές” εναντίον “ακατανόητων” παραδρομών – περίληψη της ψυχαναλυτικής θεωρίας των παραπραξιών – τεχνική του ευφυολογήματος: πρωτογενής διαδικασία σκέψης, παλινδρόμηση του εγώ – περιεχόμενο του ευφυολογήματος: απωθημένες, σεξουαλικές και (ή) εχθρικές παρορμήσεις – το γέλιο ως συνέπεια της αποταμίευσης ψυχικής ενέργειας – ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στην παραπραξία και το ευφυολόγημα.
VII. Όνειρα
Σημασία των ονείρων – έκδηλο όνειρο, λανθάνον περιεχόμενο του ονείρου, ονειρική διεργασία, συστατικά του λανθάνοντος περιεχομένου – σχετική σημασία των συστατικών – σχέση ανάμεσα στο λανθάνον και το έκδηλο περιεχόμενο του ονείρου: όνειρα της πρώτης παιδικής ηλικίας, το έκδηλο όνειρο ως φαντασίωση εκπλήρωσης επιθυμιών – ακατανοητότητα του έκδηλου ονείρου οφειλόμενη στην διεργασία του ονείρου: μετάφραση των στοιχείων του λανθάνοντος περιεχομένου σε προλεκτική, πρωτογενή διαδικασία σκέψης· άμυνες του εγώ – έκδηλο όνειρο ως σχηματισμός συμβιβασμού […]
