Περιγραφή
Η ιδεολογική επικαιρότητα του Ζαν Ζωρές”
Η δημοσίευση αυτού του βιβλίου, που τα κείμενά του γράφτηκαν στο τέλος του περασμένου και στις αρχές αυτού του αιώνα, είναι ιδιαίτερα επίκαιρη. Αυτό βέβαια μοιάζει παραδοξότητα. Κι όμως δεν είναι. Παράδοξο είναι αντίστροφα το γεγονός ότι ο αιώνας αυτός, που τούτες τις μέρες ολοκληρώνεται, τελειώνει θέτοντας σε αμφιβολία και σε ριζική επανεξέταση ή ακόμα και ανατρέποντας κορυφαίες κοινωνικοπολιτικές επιτεύξεις που τον σημάδεψαν.
Την πρακτικά τελική φάση της εξέλιξης αυτής αποτέλεσε η κατάρρευση το 1989 της Σοβιετικής Ένωσης και η πλήρης εξαφάνισή της ακόμα και ως υποστηρίξιμης πολιτικής πρότασης.
Η κατάρρευση αυτή αφενός μεν συμπαρέσυρε ολόκληρο το πλέγμα των διεθνών ισορροπιών που στηριζόταν στον διπολισμό και ανέδειξε τις ΗΠΑ ως “πλανητάρχη”, αφετέρου δε προκάλεσε μια παγκόσμια ιδεολογική σύγχυση που δεν σταμάτησε στην “κρίση του υπαρκτού σοσιαλισμού”, αλλά προχώρησε, κάτω από τη μεθοδευμένη καπιταλιστική πολεμική και έθεσε σε αμφισβήτηση γενικότερα την σοσιαλιστική και μαρξιστική αντίληψη.
Έτσι με τις εξελίξεις αυτές στο πολιτικό και ιδεολογικό πεδίο, άνοιξε ο δρόμος για την κυριαρχία στη διεθνή οικονομία των αντιλήψεων του νεοφιλελευθερισμού και για την εφαρμογή σε παγκόσμια κλίμακα του συστήματος της “ελεύθερης αγοράς”, που στηρίζεται βασικά στον εσωτερικό της αυτοματισμό και που γι’ αυτό αποστρέφεται τον κρατικό οικονομικό σχεδιασμό και παρεμβατισμό.
Με όλα αυτά, μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία, η κυριαρχία του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού στη διεθνή ζωή μοιάζει να είναι στην πράξη πλήρης. Συγχρόνως όμως η κυριαρχία αυτή αποκάλυψε μέσα σε απίστευτα σύντομο χρόνο και τα όρια των δυνατοτήτων της, καθώς και την παθολογία της.
Είναι πραγματικά οδυνηρά εκπληκτικό το γεγονός ότι η παγκόσμια αυτή κυριαρχία στο πρακτικό πεδίο οδήγησε σε αιματηρούς τοπικούς πολέμους, εμφύλιους σπαραγμούς, σε “πλαστές” στην αιτιολογία τους πολεμικές εμπλοκές, όπως στο Ιράκ και πρόσφατα στη Γιουγκοσλαβία, οικονομική εξαθλίωση μεγάλων περιοχών του πλανήτη, εξόντωση από την πείνα ολόκληρων πληθυσμών, όπως στο Σουδάν χωρίς καμία αποτελεσματική παρέμβαση της διεθνούς “κοινότητας”, και σε έξαρση της διεθνώς οργανωμένης εγκληματικότητας, η οποία μετέτρεψε κυρίως στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης την καλούμενη “ελεύθερη αγορά” σε κυριολεκτικά “κατάμαυρη αγορά” και σε πεδίο δράσης εγκληματικών κυκλωμάτων που έχουν απλωθεί και μέχρι την κορυφή πολιτικών και κυβερνητικών σχηματισμών.
Παράλληλα, η οικονομία της “μεταβιομηχανικής” εποχής, κυριαρχούμενη από την νεοφιλελεύθερη αντίληψη, όχι μόνο δεν βοηθά τις αγωνιώδεις προσπάθειες των οικονομικά υποανάπτυκτων χωρών να ξεφύγουν από την απάνθρωπη αθλιότητα, αλλ’ αντίστροφα όλο και διευρύνει το αναπτυξιακό χάσμα ή και χάος που τις χωρίζει από τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες της Βόρειας Αμερικής, της Δυτικής Ευρώπης και της Ιαπωνίας.
Για όλους αυτούς τους λόγους η ανθρωπότητα εμφανίζεται να είναι σήμερα ιδεολογικά λιπόθυμη, χωρίς οράματα, ιδανικά και αξίες που να μπορούν να εμπνεύσουν μεγάλες κοινωνικές κινητοποιήσεις για την απελευθερωτική αναδιαμόρφωση της συλλογικής μας ζωής και μάλιστα, όπως επιβάλλεται σε παγκόσμια κλίμακα. Χαρακτηριστικό αυτής της ιδεολογικής λιποθυμίας είναι και το γεγονός ότι στον σύγχρονο άνθρωπο στις λεγόμενες αναπτυγμένες χώρες, μια επαναστατική λύση μοιάζει τόσο εξωπραγματική, ώστε να μην προσφέρεται ούτε καν σαν ουτοπία. Κι αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στην μετά τον Μεσαίωνα ιστορία. Ο γαλλικός Μάης του ’68 μοιάζει πια πολύ μακρινός. Σαν να έχει φύγει από το χώρο της ιστορίας και να ανήκει στη μυθολογία.
