Περιγραφή
Οι θεωρητικές επεξεργασίες των “Τετραδίων της Φυλακής” δίνουν στον Γκράμσι επάξια μια θέση στον κανόνα του δυτικού μαρξισμού. Ο αστερισμός των νέων εννοιών, μέσα από τον οποίο προσπάθησε να κατανοήσει το δικό του παρόν, λειτουργεί και σήμερα ως αναγκαία πυξίδα για τον προσανατολισμό της πολιτικής πράξης. Η αναζωογόνηση της διαλεκτικής σκέψης, η έμφαση στον πραξιακό χαρακτήρα της φιλοσοφίας, η γόνιμη σύμπτωση στο πρόσωπό του θεωρία και πολιτικής στράτευσης, η ανανέωση της αντίληψής μας για το κράτος, μέσα από την ανάδειξη του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών, είναι μόνο μερικές από τις ανεξίτηλες συνεισφορές της γκραμσιανής σκέψης.
Ωστόσο, εξίσου σταθερά παραμένουν και ορισμένα στοιχεία στον θεωρητικό του στοχασμό και την πολιτική του δράση, τα οποία σφραγίζουν το έργο του σε μια σκοτεινή, κι ενίοτε ζοφερή, χροιά. Η πίστη του στον συγκεντρωτισμό και την ηγεσία, η εμμονή του με τον καθοδηγητικό και παιδαγωγικό ρόλο της πολιτικής, η έμφαση στην ιεραρχία και τη στρατιωτικού τύπου κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων εκβάλλουν σε ανάλογες στρατηγικές και θεσμικές προτάσεις.
