Περιγραφή
Στο τεύχος 124 της Ουτοπίας επιχειρούμε να συζητήσουμε ορισμένες πλευρές των σχέσεων της θρησκείας με τις σημερινές κοινωνίες, τόσο στο ιδεολογικό-γνωσιοθεωρητικό επίπεδο, όσο και στην επίδρασή της στην καθημερινή ζωή των πολιτών.
Το πρώτο άρθρο του αφιερώματος αφορά τη μαρξιστική κριτική της θρησκείας. Συγγραφέας: ο γνωστός και σημαντικός μαρξιστής André Tosel, ο οποίος απεβίωσε πρόσφατα. Το επόμενο άρθρο του René Nouailhaf, εξετάζει τη στάση της Αριστεράς απέναντι στη θρησκεία και τον τζιχαντισμό. Ο Γ. Σταμούλος επιχειρεί μια ψυχαναλυτική και φιλοσοφική προσέγγιση της ταινίας του Stanley Kubrick «Full Metal Jacket», όπου στην τραγική κατάληξη του ήρωα, η βάρβαρη μεταχείριση ενός ανθρώπου, στηρίζεται στην απάνθρωπη αντίληψη της πειθαρχίας, στα ιδεολογικά θεμέλια της οποίας ενυπάρχει και η χριστιανική ιδεολογία. Ακολουθεί το άρθρο της Μαρίας Ζουμπούλη «Καλλιτέχνες, στιγματίες και λογοκριτές», ο ρόλος των οποίων δικαιολογείται με βάση μια συντηρητική αντίληψη της κρατικής αυθαιρεσίας, η οποία προϋποθέτει όχι μόνο ένα αντιδραστικό δίκαιο, αλλά και μια συνολική ιδεολογία με θρησκευτικό «άρωμα».
Τα επόμενα κείμενα του τεύχους αφορούν τα εγκόσμια: τη «θύραθεν φιλοσοφία» και τη σημερινή επιστήμη. Το έργο του Merleau-Ponty είναι λιγότερο ή περισσότερο γνωστό μόνο στους κύκλους των φιλοσοφούντων. Η Άννα Πόταγα με το άρθρο της για το χρόνο ως διάσταση του είναι, κατορθώνει όχι μόνο να αναδείξει τον ρόλο του χρόνου στα πλαίσια της φαινομενολογίας, αλλά συνολικά να αναδείξει τον ρεαλιστικό και ανθρωπιστικό ρόλο της φιλοσοφίας του δυσπρόσιτου μεγάλου φαινομενολόγου. Από την πλευρά του ο γνωστός καθηγητής Μπούντης, παρουσιάζει μια σαφή σκιαγραφία των βασικών αρχών της πολυπλοκότητας, η οποία παίζει σήμερα ουσιαστικό ρόλο στη μελέτη των φαινομένων της ζωής, αλλά και γενικότερα, στη μελέτη πολύπλοκων φαινομένων και σε άλλες επιστήμες.
Τα δύο επόμενα άρθρα αφορούν φαινόμενα από τον χώρο της πολιτικής. Ο Pittman εξετάζει τον ρόλο της προσωπολατρίας στην εξέλιξη των πρώτων σοσιαλιστικών κοινωνιών, και οι Μαυρούλη και Μινωτάκης αναφέρονται στις επαναστάσεις της εποχής μας με κεντρικό πρόβλημα τις αντικειμενικές συνθήκες επανάστασης. Στα προβλήματα αυτά ο ρόλος της θρησκείας δεν είναι άμεσος, είναι όμως ουσιαστικός για τη νίκη και την επιβίωση της επανάστασης, όπως έδειξε η κατάρρευση των χωρών του «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Όπως είναι γνωστό, δύο σημαντικοί άνθρωποι της τέχνης και ταυτόχρονα της Αριστεράς απεβίωσαν τον τελευταίο χρόνο: ο Σωτήρης Δημητρίου και ο Νίκος Κούνδουρος. Ένα μικρό αφιέρωμα αναλύει τη σημερινή αξία των έργων τους.
Στο τεύχος περιλαμβάνονται επίσης επίκαιρα σχόλια που αφορούν τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα: το Μακεδονικό (Ε. Μπιτσάκης), την τυχοδιωκτική και πολεμική πολιτική της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, τις απειλές εναντίον της χώρας μας και την συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου, γενικότερα την εμπόλεμη πολιτική της Τουρκίας εναντίον των Κούρδων (Απ. Αποστολόπουλος). Επίσης, ο Δ. Μπελαντής αναλύει τον σκανδαλώδη νόμο περί ευθύνης των Υπουργών και ο Δ. Σαραφιανός τον νόμο για την ίδρυση Πανεπιστημίου στη Δυτική Αττική.
