Περιγραφή
Zorba the Greek! Ένα λογοτεχνικό αριστούργημα, ένας κινηματογραφικός μύθος κι ένα συρτάκι που έγινε το σάουντρακ της Ελλάδας, διεθνώς, σε μια από τις πιο ανθεκτικές διαφημιστικές καμπάνιες που κρατάει τώρα 5 δεκαετίες.
Ζορμπάς στα τούρκικα σημαίνει παλικάρι, λεβέντης… Και ζορμπαλίκι, «κάνω ότι θέλω, με το έτσι θέλω», «τα κατάφερα με το ζορμπαλίκι μου», «δεν δίνω λογαριασμό σε κανέναν». Ο Ζορμπάς, αυτός ο περήφανος, ελεύθερος χαρακτήρας, που δημιούργησε ο Νίκος Καζαντζάκης, πήρε σάρκα και οστά στη μεγάλη οθόνη από τον Άντονι Κουίν. Η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, παρότι μαυρόασπρη, ταξίδεψε τα χρώματα της Ελλάδας σε όλο τον κόσμο και έκανε το συρτάκι του Μίκη Θεοδωράκη σήμα κατατεθέν της γοητείας της. Αρκούν οι πρώτες νότες, για να σηκώσουν τα χέρια, όλοι οι ξένοι, προσπαθώντας να μιμηθούν τον Ζορμπά τον Έλληνα, σ’ έναν χορό που δημιούργησε τον δικό του μύθο.
Η Κρήτη, ήταν το ιδανικό σκηνικό, γιατί η Κρήτη τα χωράει όλα: τρέλα, έρωτα, ζωή, θάνατο. Και ελευθερία! Στην ερημική, τη δεκαετία του ’60, παραλία του Σταυρού, τα δυο ανοιγμένα χέρια του Κουίν, ανάμεσα σε ουρανό και γη, έφτιαξαν μια αγκαλιά που μπορούσαν να χωρέσουν σ’ αυτήν και η ζωή κι ο θάνατος. Κι έτσι ο Ζορμπάς έγινε το σύμβολο ενός Έλληνα που αγαπάει, γελάει, χορεύει, ένας ήρωας που έμεινε αθάνατος και έξω από τα σύνορα της χώρας μας.
Γράφτηκε μάλιστα ότι έφτασε στο σημείο να συναγωνίζεται τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, γιατί οι περισσότεροι ξένοι γνωρίζουν πια τον Ζορμπά δε Γκρικ, που συνομιλεί με τους ανθρώπους και τον Θεό, μέσα από τον χορό. «Ένας πολυμήχανος μοντέρνος Οδυσσέας», όπως έχει πει κι ο Μιχάλης Κακογιάννης.
Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκινούν τον Απρίλιο του 1964, με τον Κουίν να φτάνει στην Ελλάδα με τον αέρα του σταρ, που είναι δύσκολος στη συνεργασία. Οι συγκρούσεις και οι έντονες αντιπαραθέσεις οδήγησαν τον Κακογιάννη να του δείξει από την αρχή ότι στις ταινίες του ο σταρ είναι ένας: ο σκηνοθέτης.
Ο Άντονι Κουίν δεν ξέχασε ποτέ στην υπόλοιπη ζωή του τη συνεργασία τους. Παρότι συνεργάστηκε με σπουδαίους σκηνοθέτες, όπως ο Φελίνι, έχει πει ότι ο Κακογιάννης ήταν ο καλύτερος σκηνοθέτης του. Άλλωστε ο Κουίν ταυτίστηκε στη συνέχεια με τον ρόλο του Ζορμπά.
Παρά την διεθνή απήχηση και τα βραβεία, στην κλειστή και συντηρητική ελληνική κοινωνία του ’60, η ταινία ενόχλησε με τις αλήθειες της, γιατί αποκάλυψε την υποκρισία και τη μικρότητα, και, φυσικά, βρήκε απέναντί της την Εκκλησία που ζητούσε την απαγόρευσή της.
Εκτός Ελλάδας όμως, αυτό που είδαν και αγάπησαν στην ταινία οι ξένοι ήταν η αυθεντικότητα του Ζορμπά, αυτού του γήινου Έλληνα με τη θεϊκή τρέλα, που ζει τη ζωή ως μια μοναδική περιπέτεια, γελώντας και χορεύοντας. […]
