Περιγραφή
[…] Η Μαρία Κομνηνή Παλαιολογίνα, κόρη του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου, η οποία στα μέσα του 13ου αιώνα θυσιάστηκε στον βωμό της εξωτερικής πολιτικής του φθίνοντος Βυζαντίου – χωρίς τελικά να χάσει το πρόσωπό της -, γίνεται η αφορμή για να σταθεί η ιστορικός Μαριάννα Κορομηλά στην κόψη της εξομολογημένης ζωής της και του πειθαρχημένου πάθους του ιστορείν. Η Μαριάννα των Αθηνών λοιπόν, πλημμυρισμένη από τη Μαρία των Μογγόλων, με ερτζιανή φωνή και παραμυθητικό αίσθημα μας μυεί στον ρευστό κόσμο της ιστορικής έρευνας και στην παλαιότατη τέχνη της περιπλάνησης, χαρίζοντάς μας εντέλει τη συγκινητική εμπειρία της ιστορίας που γίνεται η αφήγησή της.
“Εγώ είμαι η Μαριάννα Κορομηλά, δευτερότοκο παιδί του Αθηναίου δημοσιογράφου Λάμπρου Κορομηλά…”
“Εκείνη είναι η Μαρία Κομνηνή Παλαιολογίνα Διπλοβατάτζινα, κόρη του στρατηγού και μετέπειτα αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου…”
Η ιστορία αφορά την ιδιόμορφη συμβίωση δύο γυναικών, που δεν τις χωρίζει μόνον η συμβατική μέτρηση του χρόνου, δηλαδή μια απόσταση επτά αιώνων, αλλά και χίλιες δυο άλλες συνθήκες (συμβατικές ή ουσιαστικές), και μέσα από αυτήν ξετυλίγονται τα υλικά της τέχνης της γνωστής συγγραφέα σε μια “κουζίνα” υλικών που ονομάζεται “η κουζίνα του ιστορικού”. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)
Η “Κυρά των Μογγόλων” παραπέμπει σε όλες τις Βυζαντινές Ιφιγένειες που θυσιάστηκαν για τα κρατικά συμφέροντα. Όμως είναι και ένα ιδιοφυές αφηγηματικό τέχνασμα για να μας δείξει η συγγραφέας πώς σμιλεύτηκε ο χαρακτήρας της σε συνδυασμό με την επιστημοσύνη της και ταυτόχρονα να θέσει ζητήματα πολιτισμικής κληρονομιάς και ιστορικής μνήμης. Καθώς μάλιστα το βιβλίο πηγαινοέρχεται μεταξύ Μαριάννας και Μαρίας, ο αναγνώστης παρακολουθεί την παρακμή της “γηραιάς και άκρως πνευματικής Ανατολής” που “άφησε ελεύθερο το πεδίο για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Δύσης”. Ακόμα και αν διαφωνεί κανείς με την ανάλυση της Κορομηλά, που κάπου συντάσσεται με τον Χάντινγκτον, δεν μπορεί παρά να γοητευθεί από τη χειμαρρώδη, ολοζώντανη και μεστή αφήγησή της. (ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ, Τα Νέα, Βιβλιοδρόμιο, 8/3/2008)
