Η επινόηση του χθες – Η ιστορία 50.000 ετών ανθρώπινης κουλτούρας, σύγκρουσης και διασύνδεσης

Το βιβλίο αυτό γεννήθηκε πριν από μερικά χρόνια, ενώ διάβαζα ταυτόχρονα τρία φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους έργα ιστορίας. Το ένα ήταν για τον Πρώτο Αυτοκράτορα της Κίνας, που έβαλε ένα εκατομμύριο χωρικούς να δουλεύουν για να χτίσουν το Σινικό Τείχος. Το άλλο μιλούσε για τη νομαδική ζωή στην κεντρική Ασία κατά τους αιώνες πριν από τη μογγολική κατάκτηση. Το τρίτο ήταν για βάρβαρους πολεμιστές όπως ο Αττίλας που έκαναν επιθέσεις στη Ρώμη τις τελευταίες της μέρες.
Επειδή διάβαζα και τα τρία αυτά βιβλία συγχρόνως, παρατήρησα κάτι που μάλλον δεν θα το είχα σκεφτεί διαφορετικά. Η ανέγερση του Σινικού Τείχους είχε κάποια σχέση με την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ενδιαφέρουσα σκέψη. Η Κίνα και η Ρώμη ήταν δύο εντελώς ξεχωριστοί κόσμοι, που δεν γνώριζαν σχεδόν τίποτα ο ένας για τον άλλο, αλλά ανάμεσά τους απλώνονταν τα λιβάδια των νομάδων της κεντρικής Ασίας απ’ όπου είχαν έρθει καλπάζοντας οι Ούννοι. Όταν κάτι μεγάλο συνέβαινε στην Κίνα -όπως η κατασκευή ενός μεγάλου τείχους που εμπόδιζε τους νομάδες εισβολείς-, έστελνε κυματισμούς σε όλο τον νομαδικό κόσμο, οι οποίοι έφταναν τελικά μέχρι τη Ρώμη. Και φυσικά, τα μεγάλα συμβάντα στη Ρώμη δημιουργούσαν κυματισμούς προς την αντίθετη κατεύθυνση. […] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)