Περιγραφή
“Υπάρχει μια Ευρώπη αστική, ατομικίστρια, εκείνη που σκέφτεται τα ψυγεία της, τα γαστρονομικά της εστιατόρια, που λέει “εγώ δεν ψηφίζω… εμείς δεν θέλουμε ούτε ρομαντισμό ούτε υπερβολές, δεν θέλουμε να ζήσουμε στα όρια ούτε να γνωρίσουμε τη διάσπαση”… Αντίθετα, εγώ θα ασπαστώ μια θέση που λέει: “Γνωρίζουμε το άκρο, το ζήσαμε, θα το ζήσουμε αν χρειαστεί, και μπορούμε να πούμε ότι το ζήσαμε γιατί περάσαμε μέσα από γεγονότα που μας επέτρεψαν να το γνωρίσουμε”. Πράγματι υπήρξε μια γαλλική εθνική αλληλεγγύη και υπήρξε επίσης μια ελληνική εθνική αλληλεγγύη: η αλληλεγγύη της οδύνης. Αυτή την αλληλεγγύη μπορούμε να την ξαναβρούμε κάθε στιγμή και όχι μόνο με το ένδυμα της οδύνης…”
Στις 28 Απριλίου του 1955, ο Αλμπέρ Καμύ, προσκεκλημένος στην Αθήνα από το Γαλλικό Ινστιτούτο, ήταν το κεντρικό πρόσωπο μιας ανταλλαγής απόψεων γύρω από “Το μέλλον του ευρωπαϊκού πολιτισμού”, όπου συμμετείχαν, μεταξύ άλλων οι: Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ευάγγελος Παπανούτσος, Φαίδων Βεγλερής, Γιώργος Θεοτοκάς, Νικόλαος Χατζηκυριάκος-Γκίκας και στην οποία προέδρευε ο Άγγελος Κατακουζηνός. Αυτή η συζήτηση, καταγραμμένη από το μαγνητόφωνο του Ανδρέα Εμπειρίκου, μεταφράστηκε εδώ και κυκλοφορεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)
Συγκροτημένος και εύγλωττος, ο Αλμπέρ Καμύ, πέντε μόλις χρόνια πριν από τον αδόκητο θάνατό του, μιλάει χωρίς περιστροφές. Κάνει λόγο για την ενδεχόμενη αυτοκτονία της Ευρώπης, θέτοντας το ερώτημα “αν η μοναδική ακριβώς επιτυχία του δυτικού πολιτισμού, ως προς την επιστημονική του όψη, δεν είναι εν μέρει υπεύθυνη και για τη μοναδική ηθική αποτυχία αυτού του πολιτισμού”. Προτείνει ως μοναδική εφικτή στάση όσον αφορά την προετοιμασία και την προστασία του μέλλοντος την αγωνιστικότητα. Επισημαίνει εύστοχα ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η προσαρμογή του ανθρώπινου μυαλού στις νέες πραγματικότητες, που τον βομβαρδίζουν με ραγδαίους ρυθμούς, και η διάσταση ανάμεσα στο βίωμα και την κατανόηση και αφομοίωσή του. Υπερασπίζεται το μέτρο ως απόληξη μιας διαλεκτικής διαδικασίας βίωσης των άκρων και, στο πνεύμα του έντονου διπολισμού της εποχής, περιγράφει τη Δύση και την Ανατολή με βάση τις κυρίαρχες έννοιες που τις διέπουν: ελευθερία και δικαίωμα από τη μια, δικαιοσύνη και υποχρέωση από την άλλη. Θέτοντας έτσι την Ευρώπη, την ενωμένη Ευρώπη που προοιωνίζεται ο Γ. Θεοτοκάς, υπεράνω των διχασμών αυτών. (Τιτίκα Δημητρούλια, Η Καθημερινή, 20/6/04)
