Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ: ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ, 1982-1983

Οι παραδόσεις του Μισέλ Φουκώ το 1983 στο Κολέγιο της Γαλλίας εγκαινιάζουν μια έρευνα για την έννοια της παρρησίας. Στην έρευνα αυτή, ο Φουκώ συνεχίζει να εφαρμόζει το ιδιαίτερο αναγνωστικό του πρίσμα στην αρχαία φιλοσοφία. Μέσω της μελέτης αυτής της έννοιας (του αληθώς λέγειν, της ειλικρίνειας, της ελευθεροστομίας), ο Φουκώ διερωτάται αναφορικά με την ελληνική ιδιότητα του πολίτη, δείχνοντας πώς το θάρρος της αλήθειας αποτελεί το λησμονημένο ηθικό θεμέλιο της αθηναϊκής δημοκρατίας. Περιγράφει ακόμα, επιχειρώντας μια νέα ανάγνωση της Έβδομης Επιστολής του Πλάτωνα, τον τρόπο με τον οποίο, με την παρακμή των πόλεων, το θάρρος της αλήθειας μεταμορφώνεται και γίνεται μια προσωπική απεύθυνση στην ψυχή του Ηγεμόνα. Πολυάριθμοι τόποι της αρχαίας φιλοσοφίας τίθενται υπό αναθεώρηση: η πλατωνική μορφή του φιλοσόφου-βασιλιά, η καταδίκη της γραφής, η σωκρατική άρνηση της πολιτικής εμπλοκής.

Σε αυτόν τον κύκλο παραδόσεων, ο Φουκώ κατασκευάζει μια εικόνα του φιλοσόφου στην οποία αναγνωρίζει τον εαυτό του: ξαναδιαβάζοντας τους Έλληνες στοχαστές, εδραιώνει τη δική του ένταξη στη φιλοσοφική νεωτερικότητα, προβληματοποιεί τη δική του λειτουργία, ορίζει τον δικό του τρόπο σκέψης και ύπαρξης.

«Η νεότερη φιλοσοφία είναι μια πρακτική που, στη σχέση της με την πολιτική, δοκιμάζει την πραγματικότητά της. Είναι μια πρακτική που, στην κριτική της ψευδαίσθησης, της πλάνης, της εξαπάτησης, της κολακείας, βρίσκει την αληθολογική λειτουργία της. Είναι τέλος μια πρακτική που, στον μετασχηματισμό του υποκειμένου από τον εαυτό του και από τον άλλον, βρίσκει το αντικείμενο άσκησης της πρακτικής της. Η φιλοσοφία ως εξωτερικότητα σε σχέση με μια πολιτική που αποτελεί τη δοκιμασία της πραγματικότητάς της, η φιλοσοφία ως κριτική σε σχέση με ένα απατηλό πεδίο που την προκαλεί να συγκροτηθεί ως αληθής λόγος, η φιλοσοφία ως άσκηση, δηλαδή ως συγκρότηση του υποκειμένου από τον εαυτό του – νομίζω ότι αυτός είναι ο νεότερος τρόπος ύπαρξης της φιλοσοφίας, ή ό,τι, στον νεότερο τρόπο ύπαρξης της φιλοσοφίας, συνεχίζει τον τρόπο ύπαρξης της αρχαίας φιλοσοφίας».

Μ.Φ.