ΠΑΤΡΟΚΑΤΑΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΑ

Τα διηγήματα και αφηγήματα του Μαρίνου Παπαδόπουλου Βρετού, ειδικά αυτά της δεκαετίας του 1840, επιβεβαιώνουν ότι γύρω στα μέσα της δεκαετίας αυτής πραγματικά κάτι κινείται στη νεοελληνική πεζογραφία, και ότι αυτό πρέπει να αναζητηθεί όχι μόνο στις αυτοτελείς εκδόσεις και στα περιοδικά αλλά και στις εφημερίδες της εποχής. Αποδεικνύουν επίσης ότι η πρωτότυπη λογοτεχνική παραγωγή των μέσων του 19ου αιώνα είναι αρκετά πλουσιότερη από ό,τι νομίζεται, ενώ επιβεβαιώνουν απόψεις της νεότερης έρευνας σχετικά με την αυξημένη πραγματογνωσία των πεζογράφων αυτής της εποχής σε ό,τι αφορά τη σύγχρονή τους πραγματικότητα. Έχουν επίσης αυξημένο γραμματολογικό ενδιαφέρον, καθώς με το πρώτο από αυτά («Ο πατροκατάρατος», 1845) η νεοελληνική πεζογραφία δείχνει να συντονίζεται, σχεδόν ακαριαία, με διάσημες, τότε, τάσεις στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία (επιφυλλιδικό, λαϊκό και απόκρυφο μυθιστόρημα), ενώ μπορούν να φανούν χρήσιμα και σε ό,τι αφορά την έρευνα σχετικά με την προϊστορία της ηθογραφίας, καθώς και σε ό,τι αφορά τον προβληματισμό για τη χρήση πολλαπλών γλωσσικών κωδίκων στη λογοτεχνία. Πολύ νωρίς επίσης θέτουν το ζήτημα των σχέσεων και οσμώσεων δημοσιογραφίας και λογοτεχνίας, και βεβαίως μας δίνουν τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καθαρότερα άλλα, γνωστά από παλιά, πεζογραφικά έργα της ίδιας περιόδου.