Περιγραφή
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟ φαινόμενο να καταπιάνεται ένας εθνολόγος με αναλύσεις λογοτεχνικών έργων, καί μάλιστα με συνθετική πρόθεση. Όμως ο Μuhlman το κάνει με επιτυχία, ερευνώντας τη λογοτεχνία ως συμπύκνωση στάσεων καί αξιολογήσεων, οι οποίες εμπνέονται από το πολιτισμικό περιβάλλον καί από τη συνεχή τριβή αυτού του περιβάλλοντος με αλλά. Οι εθνικές λογοτεχνίες γεννήθηκαν από την Αναγέννηση καί μετά στην Ευρώπη ανταποκρινόμενες στη διαμόρφωση εθνικών χώρων με λίγο-πολύ ενιαία χαρακτηριστικά· αλλά οί χώροι αυτοί επικοινωνούσαν θετικά ή αρνητικά μεταξύ τους καί έτσι διαμορφώθηκαν υπερεθνικά λογοτεχνικά είδη καί λογοτεχνικές παραδόσεις. Η οικουμενική εξάπλωση του δυτικού πολιτισμού είχε παράλληλα ως συνέπεια τη διεύρυνση του περιεχομένου της δυτικής λογοτεχνίας με τίς πολιτισμικές συμβολές καί διαστάσεις του εξωευρωπαϊκού ιδιαίτερα ανατολικού χώρου. Ως πολιτισμικός δείκτης η λογοτεχνία φαίνεται έτσι να κινείται μέσα σε δύο αντιθετικά ζεύγη, αντλώντας από την κίνηση αυτή τον παλμό της: κυμαίνεται ανάμεσα στο εθνικό καί στο οικουμενικό καί συνάμα ανάμεσα στο οικείο καί στο ξένο. Δεν είναι έτσι παράξενο ότι τάσεις για εξύμνηση της μικρής ιδιαίτερης πατρίδας ως ζεστής γνώριμης εστίας διαμορφώνονται ακριβώς σε εποχές οικουμενικών διευρύνσεων καί πνευματικών περιπλανήσεων. Όπως καί να ‘χει, η ευρωπαϊκή λογοτεχνία, συναντώντας τον παγκόσμιο πολιτισμό, δεν μπορούσε να μην αναρωτηθεί για την αξία καί για το νόημα του ευρωπαϊκού. Στό θαυμάσιο τούτο βιβλίο διαγράφονται με μεγάλη γνώση καί εξίσου μεγάλη ευαισθησία οί ποικίλες πτυχές αυτής της συναρπαστικής προβληματικής.
