Περιγραφή
Το να ζεις στον εικοστό αιώνα είναι για πάμπολλους ανθρώπους τόσο αφόρητα πληκτικό ή απελπιστικό, που αρκετοί απ’ αυτούς, ελπίζοντας να βρουν διαφυγή, ερεθίσματα ή γαλήνη, σπρώχνουν το σώμα και την ψυχή τους σε μια τερατώδη ένωση παίρνοντας ναρκωτικά. Κι ένας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που δεν έχουν το κουράγιο να τα παίρνουν βρίσκουν ευχαρίστηση διαβάζοντας βιβλία που αναφέρονται σε ναρκομανείς. Η συμβολή του Κοκτώ σ’ αυτό τον περίεργο κλάδο της λογοτεχνίας είναι μοναδική. Το «Όπιό» του, «το ημερολόγιο μιας αποτοξίνωσης», είναι σημειώσεις γραμμένες το 1929 με σημαντικές προσθέσεις που έγιναν με τις διορθώσεις του επόμενου χρόνου. Ζωντανεύει την ημέρα και τη νύχτα του κόσμου του όπιου μ’ ένα δικό του στυλ, μέσα από γαλήνια, ή ταραγμένα σχέδια και γράφοντας «εντυπωσιακά» με την αρχική έννοια της λέξης, όταν αφύσικες καταστάσεις μετατρέπονται σε σκοτεινή ποίηση, σε τέτοιο σημείο, ώστε ο καπνός που αναδύεται απ’ τις καμπίνες του πλοίου από τη Σαϊγκόν να μεταμορφώνεται σε γκρίζα σύννεφα μακρινών ελαιόδεντρων.
Γράφω αυτές τις αράδες μετά από δώδεκα μέρες και δώδεκα νύχτες αγρύπνιας. Αφήνω τα σχέδια να εκφράσουν τα μαρτύρια που προκαλεί η ιατρική ανικανότητα σ’ αυτούς που γυρεύουν μια θεραπεία η οποία μετατρέπεται τελικά σε τυραννία.
Το όπιο οδηγεί τον οργανισμό στο θάνατο μέσα από μια κατάσταση ευφορίας. Τα βάσανα αρχίζουν απ’ τη στιγμή που επιστρέφει κανείς στη ζωή χωρίς να το θέλει. Μια ολοκληρωτική άνοιξη ξετρελαίνει τις φλέβες, απελευθερώνοντας πάγο και λάβες φωτιάς.
Συνιστώ στον ασθενή που στερήθηκε για οκτώ μέρες, να φωλιάσει το κεφάλι του μες στη λακκούβα του χεριού του, να κολλήσει τ’ αυτί στο μπράτσο και να περιμένει. Καταστροφές, εξεγέρσεις, εργοστάσια που ανατινάζονται, στρατοί που το βάζουν στα πόδια, κατακλυσμός· το αυτί συλλαμβάνει μια καθολική αποκάλυψη στην έναστρη νύχτα του ανθρώπινου κορμιού. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
