Περιγραφή
Το πρώτο ελληνικό βιβλίο με αφηγήσεις προσφύγων και μεταναστών σε πρώτο πρόσωπο κυκλοφόρησε. Καρπός συνεντεύξεων που έγιναν με τη μεθοδολογία της προφορικής ιστορίας, είναι μια πρωτοβουλία αλληλεγγύης που αφουγκράζεται τον πολύχρωμο κόσμο ο οποίος κινείται μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας στις γειτονιές του υποβαθμισμένου κέντρου της Αθήνας, και μας προκαλεί να γεφυρώσουμε τις μεταξύ μας αποστάσεις.
«Οι σκέψεις των ανθρώπων, οι μνήμες τους ή ακόμα και εκείνα που νομίζουν ότι σκέφτηκαν, συνιστούν ιστορικό γεγονός».
Αυτό υπογράμμιζε ο Ρόναλντ Φρέιζερ, ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της σχολής της προφορικής ιστορίας, του οποίου το αριστούργημα Blood of Spain για τον Ισπανικό Εμφύλιο, βασιζόταν σε προφορικές συνεντεύξεις. Αυτό ακριβώς το σχόλιο σκέφτεται κανείς –αλλά και τον Κοινό Λόγο της Έλλης Παπαδημητρίου με τις μαρτυρίες από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες– όταν διαβάζει τη συλλογή Από τα τρία σημεία του ορίζοντα. Ιστορίες ζωής προσφύγων και μεταναστών, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Fairead. Από τότε που το προσφυγικό ζήτημα βρέθηκε σε ιστορική καμπή στην Ευρώπη, αυτό είναι το πρώτο ελληνικό βιβλίο που δίνει φωνή σε εκείνους που η φωνή τους δεν ακούγεται στον δημόσιο χώρο. Οι δεκαπέντε αφηγήσεις που παρουσιάζει είναι καρπός των εκτεταμένων συνεντεύξεων που πήρε το δεύτερο εξάμηνο του 2015 η ιστορικός Αιμιλία Σαλβάνου, και φωτίζουν την πολυπλοκότητα της μεταναστευτικής εμπειρίας στις αρχές του 21ου αιώνα, και ειδικότερα εκείνες τις πλευρές της που πάντα μένουν έξω από την θεσμική καταγραφή της μεταναστευτικής ροής. Ταυτόχρονα θέτουν στην πράξη το πιο καίριο πολιτικό και ανθρωπιστικό ερώτημα: πόσο δημοκρατικό ή λιγότερο δημοκρατικό προμηνύεται το μέλλον της Ευρώπης;
Διότι αυτό το ποτάμι των προσφύγων και μεταναστών δεν είναι ένα συγκυριακό ανθρώπινο ποτάμι, και κανένας φράχτης, κανένας νόμος, κανένα ναρκοθετημένο πεδίο δεν το σταματά. Ούτε οι αγριεμένες θάλασσες, ούτε οι επιχειρήσεις σκούπα, ούτε οι δολοφονίες με ρατσιστικά κίνητρα, ούτε οι γουρουνοκεφαλές και οι φωτιές σε ξενώνες, ούτε οι επαναπροωθήσεις, ούτε η κατά πρόσωπο περιφρόνηση. Και διότι, όπως τονίζεται και σε τούτο το βιβλίο: «Η προσφυγιά και η μετανάστευση δεν είναι επιλογή. Είναι μια τελευταία ελπίδα επιβίωσης. Είναι το αποτέλεσμα μιας παγκοσμιοποιημένης εποχής, όπου επικρατούν πολιτικές επιλογές οι οποίες οδηγούν σε πολέμους, ανισότητες, διαφθορά, υπερκέρδη και στην ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας σε βάρος της αειφόρου. Είναι το αποτέλεσμα της αποτυχίας να υποστηριχθεί μεταπολεμικά η ανάπτυξη του άλλοτε λεγόμενου «Τρίτου Κόσμου» από τις ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες αθέτησαν όλες τις προγραμματικές τους διακηρύξεις. Είναι το αποτέλεσμα ισορροπιών που ακύρωσαν τον νέο ρόλο που όφειλε να διαδραματίζει ο ΟΗΕ.» (απόσπασμα, Μικέλα Χαρτουλάρη, http://commonality.gr/)
