Περιγραφή
Μία βασική πεποίθηση που τρέφει ο Georges Devereux είναι ότι ο ανθρώπινος ψυχισμός, στο πλήρες φάσμα των δυνατοτήτων του, είναι παντού και πάντα ο ίδιος (όπως ακριβώς για τον Levi-Strauss οι νοητικές ικανότητες είναι κοινές για όλο το ανθρώπινο είδος). Εκείνο που καθορίζεται ειδικά από τον πολιτισμό είναι το πού ακριβώς θα συρθεί η γραμμή ανάμεσα στο επιτρεπτό και το απαγορευμένο, πράγμα το οποίο θα καθορίσει τι σε αυτόν ειδικά τον πολιτισμό θα εμφανίζεται στο εξής ως “συνειδητό” και τι ως “ασυνείδητο”. Και από εδώ απορρέει ένα θεώρημα που λέει πως, οτιδήποτε μπορεί να βρεθεί ως ασυνείδητη παρόρμηση/φαντασίωση στην ανάλυση ενός ασθενούς, θα υπάρχει τουλάχιστον ένας πολιτισμός πάνω στη γη στον οποίον αυτό θα συνιστά καθιερωμένη πρακτική. Ταυτόχρονα ο Devereux θα υποστηρίξει, εναντιούμενος σε κάθε ανθρωπολογικό σχετικισμό, ότι είναι απαραίτητο να διαθέτουμε ένα απόλυτο κριτήριο της ψυχικής υγείας (που τη βλέπει, σε αντίθεση με ό,τι κοινώς λέμε “προσαρμογή”, σαν μια ικανότητα διαρκούς επαναπροσαρμογής σε μεταβαλλόμενες συνθήκες χωρίς να χάνεται ένα αίσθημα συνέχειας του εαυτού). Χάρη σε ένα τέτοιο κριτήριο, που δεν είναι πολιτισμικά σχετικό, γίνεται δυνατή κάποιου είδους “μετάφραση” ανάμεσα στις ποικίλες διαγνωστικές ορολογίες τις οποίες χρησιμοποιούν διαφορετικοί πολιτισμοί (και προπαντός η θεμελιώδης διάκριση που ο ίδιος χρησιμοποιεί ανάμεσα στο φυσιολογικό [normal] και το παθολογικό [abnormal]). Την ίδια στιγμή, μας επιτρέπει να κρίνουμε ό,τι διάφορες κοινωνίες θεσπίζουν ως απλώς “κανονικό” (έννοια που μετρά την απλή προσαρμογή χωρίς να λαβαίνει υπόψιν τα παθολογικά χαρακτηριστικά της ίδιας της κοινωνίας).
