Περιγραφή
Το “Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση” είναι το εναρκτήριο κείμενο του λακανισμού. Με αυτό ο Λακάν έγινε ο Λακάν. Μέχρι το θάνατό του συνέχισε να λέει: “Είμαι καταρχάς εκείνος που εκφώνησε την Ομιλία της Ρώμης”.
Πώς να χαρακτηρίσουμε την προσπάθεια του Λακάν σε αυτό το κείμενο; Στοχεύει στα θεμέλια της ψυχανάλυσης. Δεν κάνει μια μερική πολεμική, στο τάδε ή το δείνα σημείο της κλινικής. Θέτει υπό αμφισβήτηση και την ίδια τη σύλληψη αυτού που δρα στην ψυχανάλυση και, ταυτόχρονα, τα ίδια της τα θεμέλια. Προσφέρει έναν νέο ορισμό του ασυνειδήτου και μια νέα θεωρία για την ψυχαναλυτική θεραπεία. Με αφετηρία αυτή την αμφισβήτηση των θεμελίων της ψυχανάλυσης δικαιολογεί το ύφος του, που το χαρακτηρίζει “ειρωνικό”.
Γιατί λέει ειρωνικό ύφος; Το αντιδιαστέλλει με το δογματικό ύφος, που είναι ακριβώς το ύφος που δεν θέτει υπό αμφισβήτηση τα θεμέλια. Είναι σίγουρα μια αναφορά στην ειρωνεία του Σωκράτη, δηλαδή μια ειρωνεία βαθιά διαλεκτική, που συνίσταται στο να αναδείξει τις αντιφάσεις στις οποίες υποπίπτει ο συνομιλητής. Αυτή είναι η μέθοδος του Λακάν στο εν λόγω κείμενο, το οποίο είναι συνεχώς πολεμικό και δείχνει ότι δεν κατορθώνουμε να δικαιολογήσουμε τις διαφορετικές όψεις του έργου του Φρόυντ αν δεν λάβουμε ως βάση τις λειτουργίες της ομιλίας. (από την εισαγωγή του Ζακ-Αλέν Μιλέρ)
