ΗΘΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΗΘΙΚΗ ΕΝ ΠΟΛΕΜΩ

Είναι βέβαιο ότι τα δοκίμια που περιέχονται σ’ αυτό το ανθολόγιο όχι μόνο θα αποσπάσουν αναστεναγμό ανακούφισης από όσους βαρέθηκαν το πολιτικό κουτσομπολιό και τη διακοσμητική ξιφασκία, αλλά και θα εκπλήξουν -ευχάριστα ή δυσάρεστα- όσους μέχρι τώρα νόμιζαν ότι είχαν σχηματίσει υγιείς αντιλήψεις γύρω από τις έννοιες του πολέμου, της εν πολέμω αδικίας, των εν πολέμω «αθώων», της δολοφονίας, του φιλειρηνισμού κλπ. Το πρώτο είναι ένα κείμενο γραμμένο από μια θαρραλέα γυναίκα, η οποία τόλμησε να αντιταχθεί, σε μια κρίσιμη εποχή, στην υποκρισία των κρατικών φορέων και στην ενδοτικότητα των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της πατρίδας της, το εξοχότερο από τα οποία -το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης- είχε την ατυχή έμπνευση να απονείμει στον τέως πρόεδρο των ΗΠΑ, τον Χάρυ Τρούμαν, τον τίτλο του επιτίμου διδάκτορος. Η Ελίζαμπεθ Άνσκομπ προσπάθησε να τορπιλίσει αυτή την ανόητη ενέργεια, υποστηρίζοντας πειστικά ότι ο άνθρωπος που επέτρεψε τη ρίψη των ατομικών βομβών στην Ιαπωνία δεν μπορεί να είναι τίποτα καλύτερο από έναν μαζικό δολοφόνο, και ότι η απόδοση τιμών στο άτομό του δεν προδίδει παρά την συνυπαιτιότητα της πατρίδας της και όλων των Συμμάχων σ’ αυτό το απάνθρωπο έγκλημα. Τις έννοιες του ηθικού και του ανήθικου πολέμου αναπτύσσει σε μεγαλύτερη έκταση και λεπτομέρεια, αναφερόμενος σε παραδείγματα από τον -τότε εν εξελίξει- πόλεμο του Βιετνάμ, και ο Τόμας Νέιγκελ, στο δεύτερο δοκίμιο, με τίτλο “Πόλεμος και σφαγή”. Ο Νέιγκελ, ένας από τους σημαντικότερους ηθικούς φιλοσόφους της αγγλοσαξονικής παράδοσης, κάνει άμεση αναφορά στο περίφημο άρθρο της Άνσκομπ και επεκτείνει τη συλλογιστική γραμμμη της προσκόλλησης σε ορισμένες απόλυτες ηθικές αξίες, οι οποίες δεν σχετικοποιούνται από τους επιδιωκόμενους “ανώτερους” σκοπούς ή της “απαρέγκλιτες” ανάγκες.