- 10%

ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ 27 ΤΕΥΧΟΣ 27

5,72 

ΤΟ ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΚΛΟΥΒΙ
Από την ελευθερία δεν μπορείς να κόψεις ούτε ένα κομματάκι,
γιατί αμέσως όλη η ελευθερία συγκεντρώνεται μέσα σ’αυτό το κομματάκι.
Μιχαήλ Μπακούνιν
Τον Δεκέμβρη του 2008, κατά τη διάρκεια των κρίσιμων γεγονότων εκείνης της εξέγερσης, είχαμε επισημάνει την ιδιότυπη σύμπλευση ακροδεξιών και (νεο)φιλελεύθερων που είχε αναδυθεί, συγκροτώντας το αίτημα της κυριαρχίας για μια «αντι-εξέγερση», και έφτασε μέχρι το σημείο να ζητά, μέσω των κυρίαρχων τηλεοπτικών δικτύων, να κατεβούν τα τανς στους δρόμους.
Τα χρόνια που ακολούθησαν με την οικονομική κρίση και τους τριγμούς που αυτή προκάλεσε, η παλιά εκείνη ρήση του Χορκχάιμερ πως όποιος δεν θέλει να μιλά για τον καπιταλισμό, καλά θα κάνει να σωπαίνει για τον φασισμό, επιβεβαιώθηκε με τον πιο οδυνηρό τρόπο: οι νεοναζί βρέθηκαν στο κοινοβούλιο, τα τάγματα εφόδου στους δρόμους, οι τελάληδες του νεοφιλελευθερισμού δεν δίστασαν να ζητήσουν συγκυβέρνηση με μια «σοβαρή χρυσή αυγή». Όταν η κρίση πέρασε, η αστική δημοκρατία ξαναέβαλε τα καλά της, έστειλε τους ναζί στη φυλακή και βρήκε τους σοβαρούς γραβατοφορεμένους ακροδεξιούς που τόσο επιζητούσε ώστε να τους βάλει στην κυβέρνηση.
Στην τρίτη φάση αυτής της ταραχώδους δεκαπενταετίας, με αφορμή την πανδημία, ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας μια όλο και αυταρχικότερη διακυβέρνηση υποστηριζόμενη από ΜΜΕ που θα ζήλευε κάθε παραδοσιακός ολοκληρωτισμός· απώλεια δικαιωμάτων και ελευθεριών, όξυνση των ταξικών ανισοτήτων, μια τρομακτική μετατροπή του θεμελιώδους δικαιώματος στην υγεία σε υποχρέωση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ενώ η παρομοίωση της πανδημίας με πόλεμο έχει σαν φυσικό επακόλουθο το οργουελικό σκηνικό όπου την «επιχείρηση ελευθερία» συντονίζει ο στρατός. Οι επιδημίες ιστορικά αποδείχτηκαν πάντα η χαρά των τυράννων. O φόβος, όπως έλεγε σαρκαστικά ο Νικολάι Γκόγκολ, διαδίδεται γρηγορότερα από την πανούκλα και η παράλυση της κριτικής σκέψης δεν ήταν ποτέ καλός σύμβουλος. Αν όπως λέει ο Μάγιερ στο κείμενο που ανοίγει το τεύχος αυτό, «η αλήθεια της πραγματικής αστικής δημοκρατίας βρίσκεται στην κρίση και την κατάσταση εξαίρεσης», η πρόσφατη τοποθέτηση στο υπουργείο υγείας του υιού Πλεύρη έχει έναν ξεκάθαρο συμβολισμό.
Ανακαλύπτουμε την πυρίτιδα, θα μπορούσε να πει κανείς… Ακόμα και κλασικοί φιλελεύθεροι στοχαστές –υπεράνω κάθε «επαναστατικής υποψίας»– όπως ο Τοκβίλ είχαν προειδοποιήσει πριν 180 χρόνια για την εγγενή ροπή της αστικής δημοκρατίας προς τον αυταρχισμό, ενώ έναν αιώνα πριν ο συνήθως ψύχραιμος Μαξ Βέμπερ άφηνε την επιστημονική του ουδετερότητα για να μας προειδοποιήσει κι αυτός για την πορεία του νικηφόρου τεχνικοποιημένου καπιταλισμού: «Κανένας δεν ξέρει ακόμη ποιος θα ζήσει μελλοντικά σ’ αυτό το κλουβί, ούτε αν στο τέρμα αυτής της τερατώδους εξέλιξης θα εμφανιστούν ολότελα νέοι προφήτες ή αν θα συμβεί μια μεγάλη αναβίωση παλαιών ιδεών και ιδανικών, ή, σε περίπτωση που δεν θα γίνει τίποτε από τα δύο, αν θα υπάρξει μια μηχανοποιημένη απολίθωση, εξωραϊσμένη με ένα είδος σπασμω- δικής υπεροψίας. Όμως θα μπορούσαν τότε ν’ αποδειχθούν αληθινά τα παρακάτω λόγια για τους “τελευταίους ανθρώπους” αυτής της πολιτισμικής εξέλιξης: “Ειδήμονες χωρίς πνεύμα, ηδονιστές χωρίς καρδιά: αυτές οι ασημαντότητες φαντάζονται πως υψώθηκαν σε ένα επίπεδο του ανθρώπινου πολιτισμού στο οποίο κανείς δεν έφτασε προηγουμένως”».
Σήμερα το σιδερένιο κλουβί για το οποίο έκανε λόγο ο Βέμπερ μας περικλείει ήδη. Ξέρουμε ποιοι κρατάνε στα χέρια τους τα κλειδιά.
Κώστας Δεσποινιάδης

Σε απόθεμα (επιπλέον μπορεί να ζητηθεί κατόπιν παραγγελίας)

Κωδικός προϊόντος: NO ISBN ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ 27 Κατηγορία:

Επιπρόσθετες Πληροφορίες

Βάρος 0,3 kg
Έτος

ISBN

Εκδόσεις

Έκπτωση Προμηθευτή

Προμηθευτής

Συγγραφέας