Περιγραφή
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οι ισχυρές μητροπόλεις της ευρωπαϊκής ηπείρου έγιναν το κέντρο των διεργασιών που διαμόρφωσαν το καπιταλιστικό σύστημα στη σημερινή φάση της ανάπτυξής του. Οι ηγέτες τους κυβερνούσαν κράτη ισχυρά, κράτη με παράδοση, που ήξεραν να οργανώνουν λαούς, κοινωνίες, επικράτειες, που διέθεταν στόλους και στρατούς ακαταμάχητους, που είχαν διαμορφώσει ένα πλαίσιο πολιτισμού, έναν τρόπο ζωής που εύκολα μπορούσε να συνδεθεί με τις οικονομικές καπιταλιστικές λειτουργίες.
Τέλος, κυβερνούσαν κράτη πολυάνθρωπα, με δυναμική που τους επέτρεπε να εξάγουν ανθρώπους, τόσους όσοι χρειάζονταν για να αρθρώσουν τον κόσμο με βάση τα νέα πρότυπα. Με λίγα λόγια, διέθεταν όλα όσα είχε ανάγκη το καπιταλιστικό σύστημα για να απλώσει την κυριαρχία του σε ολόκληρο τον κόσμο. Πραγματικά, μέσα σε πολύ λίγα χρόνια, στρατοί και στόλοι, διοικητές και οργανωτές, ιεραπόστολοι και εκπαιδευτικοί, έμποροι, τυχοδιώκτες και επιχειρηματίες, όλοι από την Ευρώπη προερχόμενοι, άπλωσαν τον καπιταλισμό, και μαζί την ευρωπαϊκή κυριαρχία, σε κάθε γωνιά της γης. Ο καπιταλισμός έγινε ιμπεριαλισμός και η Ευρώπη το εργαλείο της νίκης του.
Σύντομα, η ευλογία με την οποία ο καπιταλισμός προίκισε τις ευρωπαϊκές δυνάμεις μεταβλήθηκε σε κατάρα. Τις οδήγησε πρώτα στην κυριαρχία του κόσμου ολόκληρου, και μετά, αμέσως μετά, σε ατέλειωτους μεταξύ τους ανταγωνισμούς, συγκρούσεις, πολέμους. Οι λαοί της Ευρώπης πέρασαν από την ψευδαίσθηση του “ευλογημένου της ιστορίας” στην κατάσταση του μόνιμα “καταραμένου”: εκατομμύρια πέθαναν σε πολέμους, άλλοι εξαθλιώθηκαν, άλλοι εκμαυλίστηκαν μέσα στο ναζισμό, στον αποικισμό και στην ανθρωποφαγία. Η Ευρώπη μάτωσε τον εαυτό της και τον κόσμο ολόκληρο, σε βαθμό που ποτέ δεν είχε δει ξανά η ιστορία των ανθρώπων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΜΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ ΣΕ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΡΑΤΟΥΣ
1. Η ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Η μεγάλη κατάκτηση
Το 1869
Η οικονομική “δέσμευση”
Ο αποικιακός κόσμος στα 1913
2. ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ
Ευρωπαϊκή μετανάστευση
Η τεχνολογική επανάσταση
Δίκτυα
Η κατάκτηση της θάλασσας
Το μέγεθος των εμπορικών στόλων
Σουέζ και Παναμάς: οι μεγάλες διώρυγες
Μαζική παραγωγή και μονοπώλια
3. ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
Οι νέοι ανταγωνιστές
Συγκρούσεις στα όρια
Η σουδανική επιπλοκή
Η Χάγη
Μπόξερς
Μπόερς
Στον Ειρηνικό: Ευρωπαίοι και Ασιάτες
4. ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ
Αυστροουγγρικό αδιέξοδο
Ρωσικοί κλυδωνισμοί
Η επιστροφή του Κομμουνισμού
5. Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ: Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Λιβύη
Βαλκάνια
6. ΑΠΟ ΤΗ ΔΥΣΠΡΑΓΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Προϊδεασμός
Ευρωπαϊκές ανισότητες
Τριπλή Συμμαχία και Εγκάρδια Συνεννόηση
Ναυτικοί ανταγωνισμοί
7. Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις
Στο ανατολικό μέτωπο
Το βαλκανικό μέτωπο
Ρουμανία
Το μέτωπο της Μακεδονίας
Το ιταλικό μέτωπο
Η οθωμανική περιπλοκή
Αρμενία
Ο πόλεμος στη θάλασσα
Γιουτλάνδη
Υποβρύχιος πόλεμος
Πάλι στο δυτικό μέτωπο
Βερντέν
1918, η τελευταία φάση του πολέμου
8. Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Μετά την επανάσταση του Φεβρουαρίου
Οκτώβρης
Η εξουσία των Σοβιέτ
Η επιβίωση της επανάστασης
Εισβολή και αντεπανάσταση
Ο εμφύλιος πόλεμος
Ο Κόκκινος Στρατός
Οι δύσκολες ημέρες του 1919
Ο πόλεμος με την Πολωνία
Ο απολογισμός
Οικονομικοί, πολιτικοί και ιδεολογικοί παράμετροι του εμφυλίου
9. ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΛΕΜΟ
Μια μη ευρωπαϊκή ανακωχή
Η Γερμανία
Η “άτυπη” συνέχιση του πολέμου
Η γερμανική επανάσταση
Οι διαπραγματεύσεις στο Παρίσι και η συνθήκη των Βερσαλλιών
Η Κοινωνία των Εθνών
Σύνορα, κράτη, μειονότητες
Ελληνο-τουρκικά
10. Η ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΩΝ
Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1920-1930
Δημογραφική παρακμή
Οικονομική παρακμή της Ευρώπης
Πολεμικές επανορθώσεις
11. ΤΡΙΓΜΟΙ
Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ 1931-1939
Οι απαντήσεις στην κρίση
Ο επανεξοπλισμός
Το Νιου Ντηλ
Το νέο κύμα κατακτήσεων
Η τέχνη της κρίσης
12. ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΚΑΡΝΟ ΣΤΟΝ ΑΞΟΝΑ
Το Σύμφωνο Αντι-Κομιντέρν
13. Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΠΑΛΙ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ
Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία
Η οικονομική “κατάκτηση” της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης
“Βιωσιμότητα”, “αυτάρκεια”, “ζωτικός χώρος”
Ο “συμψηφισμός”
Αυστρία
Άνσλους
Τσεχοσλοβακία
Μόναχο
Η αποδόμηση της κεντρικής Ευρώπης
Οι Γερμανοί στην Πράγα
14. Η ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
Τα κληροδοτήματα της αυτοκρατορίας. Οι “δίκες της Μόσχας”
Οι παρενέργειες της “οικονομίας πολέμου”
Ο Κόκκινος Στρατός και η σοβιετική εξουσία
Το στρατιωτικό πρόβλημα στις παραμονές του νέου πολέμου
Η πτώση των στρατιωτικών
Οι παρενέργειες των στρατιωτικών εκκαθαρίσεων
15. ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΜΟΣ
Ο αντιφασισμός
Ο πόλεμος στην Ισπανία
16. Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΕ ΠΟΛΕΜΟ
Η Πολωνία: η τελευταία κρίση του μεσοπολέμου
Το σύμφωνο μη επίθεσης Γερμανίας – Σοβιετικής Ένωσης
Πολωνία
Φινλανδία
Η εκστρατεία στη Νορβηγία
17. Η ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Η ήττα της Γαλλίας
Μερς Ελ Κεμπίρ
Η Γαλλική Πολιτεία
Η αεροπορική επίθεση στη Μεγάλη Βρετανία
18. ΙΤΑΛΙΚΗ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΛΟΚΕΣ
Η ιταλική επίθεση στην Ελλάδα
Βαλκανικές επιπλοκές
19. Η ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣΣΔ
Μόσχα: η πρώτη “ευρωπαϊκή” σταυροφορία του Ράιχ
Πόλεμος φθοράς
Σοβιετικές αντεπιθέσεις
Οι γερμανικές επιθέσεις του 1942
Επιχείρηση “Ουρανός”
20. Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Η βιομηχανία θανάτου
Το γερμανικό ζήτημα
Νυρεμβέργη
Πολιτικό κενό
Αντίσταση
Τα Απελευθερωτικά Μέτωπα
Από το Αντιφασιστικό στο Εθνικό
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
