Περιγραφή
Οι εμπειρίες του χρόνου ποικίλλουν εξαιρετικά, αφού κάθε κοινωνία διατηρεί μια ιδιαίτερη σχέση με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Για να συγκρίνει τους τρόπους με τους οποίους αρθρώνονται αυτές οι χρονικότητες, ο Φρανσουά Αρτόγκ, επιφανής ιστορικός, ευαίσθητος στις μεταλλαγές του χρόνου, προτείνει ένα εργαλείο που ονομάζει “καθεστώς ιστορικότητας”.
Ο Οδυσσέας στο νησί των Φαιάκων ή οι Μαορί του Ειρηνικού έχουν άλλους τύπους αναμνήσεων απ’ ό,τι τα πρόσωπα της Βίβλου ή ο Αυγουστίνος στις Εξομολογήσεις του. Στο παλαιό καθεστώς ιστορικότητας, το παρελθόν φωτίζει το μέλλον. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, ο χρόνος γίνεται επιτάχυνση και τα μαθήματα έρχονται από το μέλλον. Ο Σατωμπριάν δεν παύει γράφοντας να περνάει από το παλαιό στο νεωτερικό καθεστώς ιστορικότητας. Στις τελευταίες δύο δεκαετίες του 20ού αιώνα η μνήμη, μαζί με τις συναφείς έννοιες της μνημόνευσης, της κληρονομιάς, του έθνους, της ταυτότητας, ήρθε στο προσκήνιο, το ίδιο και το παρόν, ενώ παράλληλα ο χρόνος γινόταν όλο και περισσότερο εμπόρευμα και αντικείμενο κατανάλωσης. Έτσι ο συγγραφέας διαπιστώνει την επικράτηση ενός παρόντος ατέρμονου και πανταχού παρόντος -το οποίο ονομάζει “παροντισμό”- επιφορτισμένου μ’ ένα χρέος απέναντι τόσο στο παρελθόν όσο και στο μέλλον. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Πρόλογος για την ελληνική έκδοση και τη δεύτερη γαλλική έκδοση
Εισαγωγή: Τάξεις του χρόνου, καθεστώτα ιστορικότητας
ΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ 1
ΝΗΣΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το ηρωικό καθεστώς
Από το μύθο στο συμβάν
Παραγωγική παρεξήγηση: από το γεγονός στο μύθο
Ανθρωπολογία και μορφές χρονικότητας
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΚΑΙ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ: ΑΠΟ ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΜΟ
Κάθε μέρα είναι μια πρώτη μέρα
Τα δάκρυα του Οδυσσέα
Οι Σειρήνες και η λήθη
Ο Οδυσσέας δεν είχε διαβάσει Αυγουστίνο
ΣΑΤΩΜΠΡΙΑΝ: ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ
Το ταξίδι του νεαρού Σατωμπριάν
“Historia magistra vitae”
Η αμερικανική αποσκευή
Η εμπειρία του χρόνου
Χρόνος του ταξιδιού και χρόνος στο “Ταξίδι”
Τα ερείπια
ΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ 2
ΜΝΗΜΗ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΠΑΡΟΝ
Οι κρίσεις του νεωτερικού καθεστώτος
Η άνοδος του παροντισμού
Τα ρήγματα του παρόντος
Μνήμη και Ιστορία
Εθνικές ιστορίες
Επετειακοί εορτασμοί
Η στιγμή των “Μνημονικών τόπων”
ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΝ
Ιστορία μιας έννοιας
Οι Αρχαίοι
Ρώμη
Η Γαλλική Επανάσταση
Προς την οικουμενοποίηση
Ο χρόνος του περιβάλλοντος
Συμπέρασμα: Το διπλό χρέος ή ο παροντισμός του παρόντος
Σημειώσεις
Για την έννοια του καθεστώτος ιστορικότητας. Συνέντευξη με τον Φρανσουά Αρτόγκ
Βιβλιογραφικές αναφορές
