Περιγραφή
Είναι άραγε η Ιστορία «το πιο επικίνδυνο από τα προϊόντα που έχει επεξεργαστεί η χημεία του πνεύματος» (Paul Valery); Ή μήπως, αντίθετα, πρέπει να «την εντάξουμε στους υψηλότερους σκοπούς που μπορεί να ορίσει στη ζωή του ένας άνθρωπος» (H. – I. Marrou); Ανάμεσα σ’ αυτές τις δυο αντιφατικές διαπιστώσεις, η εκλογή μας έχει γίνει. Ξέρουμε ότι η Ιστορία είναι δύσκολη επιστήμη, καταδικασμένη να φτάνει μια, πάντα σχετική, αλήθεια μέσα από δύσβατους δρόμους. Ξέρουμε ακόμα με πόσους διαφορετικούς τρόπους την κατανόησαν ως τώρα στη διάρκεια των αιώνων: κάθε γενιά αποθέτει το λιθαράκι της στον μεγαλόπρεπο και πάντα ατέλειωτο ναό της Κλειώς. Ωστόσο, η Ιστορία είναι μια βαθύτατη ανάγκη της σκεπτόμενης ανθρωπότητας, κι αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να εφευρεθεί. Το έργο αυτό, που όσο ξέρουμε αντίστοιχό του δεν υπάρχει σε καμιά γλώσσα, έχει σκοπό να εξετάσει και να προσδιορίσει τέτοιες έννοιες και, στο μέτρο του δυνατού, να τις συγκεντρώσει σ’ ένα σώμα θεωρίας. Θέλει ακόμα να εκθέσει τα μέσα και τους τρόπους με τα οποία δημιουργείται η άξια του ονόματός της Ιστορία, και τέλος, να δώσει σε γενικές όσο και ακριβείς γραμμές το πορτρέτο του ιδανικού ιστορικού, όπως μπόρεσαν να τον φανταστούν, μέσα από ψηλαφίσματα αιώνων, άνθρωποι που προσπάθησαν με ζήλο κι ευστοχία να τον περιγράψουν.
