Περιγραφή
Ύστερα από την επανέκδοση, σε ενιαίο τόμο με τον τίτλο Δημώδη βυζαντινά, των σχετικών με τη δημώδη βυζαντινή ποίηση μελετημάτων μου, η “Στιγμή” του Αιμίλιου Καλιακάτσου παρουσιάζει σήμερα συγκεντρωμένες μελέτες μου που αναφέρονται στην κρητική λογοτεχνία του 15ου – 17ου αιώνα και σε άλλα κρητικά φιλολογικά θέματα. Ανάλογες αναδημοσιεύσεις γλωσσικών, ιστορικών και φιλολογικών εργασιών μου, που είχαν κυκλοφορήσει παλαιότερα σε μορφή μικρών βιβλίων (Η κρητική λογοτεχνία και η εποχή της 1985, 1996), δεν περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο. Από τα Γλωσσικά μελετήματα (1981) αναδημοσιεύονται εδώ με βελτιώσεις οι “Αδυναμίες του ετυμολογικού λεξικού”, όπου παρέχονται με συντομία ετυμολογήσεις κρητικών και νεοελληνικών λέξεων. Περιελήφθη επίσης το άρθρο ” Επιστημονικά λεξικά της μεσαιωνικής-νέας ελληνικής”: κρίσεις του Λεξικού της Ακαδημίας, των Δημητράκου, Κριαρά, Ανδριώτη κ.ά. Οι συμβολές μου στην ιστορία του ελληνικού έθνους (τόμος Ι’) “Κοινωνία και οικονομία στην Κρήτη” και “Κρητική Λογοτεχνία”, και στην έκδοση του Δήμου Ηρακλείου Κρήτη, Ιστορία και Πολιτισμός (που κυκλοφόρησε και σε χωριστό τομίδιο) δεν περιλαμβάνονται εδώ. Η Κρητική Ανθολογία μου και το Κάστρο της Κρήτης και η ζωή του προβλέπεται να επανεκδοθούν χωριστά.
Ο τόμος αρχίζει με το μεγάλο άρθρο του 1952 “Ο χαρακτήρ του Ερωτοκρίτου”, που εσημείωσε τη στροφή από τη λαογραφική στη φιλολογική εξέταση του Ερωτοκρίτου, της γλώσσας, και του “κόσμου” του. Το άρθρο συντομεύθηκε και ενημερώθηκε σε ορισμένα ουσιώδη σημεία του περιεχομένου και της βιβλιογραφίας. Πιστεύω ότι είναι και σήμερα χρήσιμο· δείχνει τον ιδιαίτερα μελετημένο από τον ποιητή “κόσμο” του Ερωτοκρίτου. Δείχνει επίσης την αιφνίδια, όχι βαθμιαία όπως πιστευόταν, στροφή της λογοτεχνικής γλώσσας, γύρω στα 1600, προς το ιδίωμα. […] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)
Περιεχόμενα
Εισαγωγή
Ο χαρακτήρ του Ερωτοκρίτου
Παρατηρήσεις στο Κρητικό Θέατρο
Φιλολογικαί παρατηρήσεις εις κρητικά κείμενα
Η έκδοσις της Θυσίας του Αβραάμ υπό του Γ. Α. Μέγα
Η Ποιητική Ανθολογία του Λίνου Πολίτη
Κρητικά φιλολογικά (Μεθοδικά ζητήματα της Κρητικής Λογοτεχνίας – Παρατηρήσεις στον Απόκοπο)
Κρητικά σύμμικτα (Ερωφίλη – Επιγραφή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων – Το Ανακάλημα της Κωνσταντινόπολης)
Γλώσσα και στιχουργία του Ερωτοκρίτου στην έκδοση Ξανθουδίδη
Παρατηρήσεις σε ποίημα του Μαρίνου Φαλιέρου
Ποικίλα κριτικά
Κριτικά στον Κορνάρο
Συμπληρωματικά στη Βοσκοπούλα
Η έκδοση της Πανώριας από τον Εμ. Κριαρά
Η συμβολή του Ρεθύμνου στην Κρητική Αναγέννηση
Αδυναμίες του νεοελληνικού ετυμολογικού
Επιστημονικά λεξικά της μεσαιωνικής και νέας ελληνικής και του κρητικού ιδιώματος στον αιώνα μας στην Ελλάδα
Παρατηρήσεις σε χριστιανικές επιγραφές
Η έκδοση των Ερωτικών ονείρων του Φαλιέρου από τον Arnold van Gemert
Λίνος Πολίτης
Κορνάρος και Albani
Συμπληρωματικά σε κρητικά κείμενα (Απόκοπος, Ερωτόκριτος)
Ομιλία στο Πανεπιστήμιο της Padova (Cultura e societa a Creta durante il dominio veneto)
Γλωσσικές αποκλίσεις και λογότυποι στον Ερωτόκριτο
Και πάλι για τον Απόκοπο
Νέες εκδόσεις του κρητικού χειρογράφου του Διγενή (Εσκοριάλ)
Πίνακας ετυμολογιών
Συντομογραφίες
Πρώτες δημοσιεύσεις
Ευρετήριο ονομάτων
Βιβλία του Στυλιανού Αλεξίου
