Περιγραφή
Ο γνωστός Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Ονφρέ έγραψε ένα σενάριο με θέμα τη ζωή του Νίτσε, ενώ ο νεαρότατος εικονογράφος Μαξιμιλιέν Λε Ρουά βάλθηκε να μεταφέρει με ενθουσιασμό το πόνημα του Ονφρέ σε κόμικς. Είναι αλήθεια, ο Γερμανός φιλόσοφος έχει εμπνεύσει ισχυρές καθηλώσεις με το έργο και τη ζωή του. Αυτή η τελευταία, από τον Στέφαν Τσβάιχ, τη Λιλιάνα Καβάνι έως τον Ιρβινγκ Γιάλομ, παρουσιάστηκε στη μοιραία διαπλοκή της με τις νιτσεϊκές ιδέες, και, έτσι, έγινε μια προσπάθεια ώστε ό,τι «απάνθρωπο» ή «ανήθικο» αποδιδόταν σε αυτήν τη σκέψη να συνδεθεί με το βιωματικό υπέδαφος που την εξέθρεψε, για να δοθεί, χρησιμοποιώντας την αρρώστια και τη μόνωση, μια εξήγηση στην «τοξική υπερβολή» ή, από την άλλη, για να αναδειχθεί το «ανθρώπινο», το «πολύ ανθρώπινο στοιχείο», που την υπέθαλψε και την αντισταθμίζει.
Ο ενθουσιώδης Λε Ρουά υπηρετεί μια τέχνη που κι αυτή όμως εμπνέει καθηλώσεις στους ορκισμένους θαυμαστές της, οι οποίοι είναι αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν την αμφισβήτησή της και την πολιτογράφησή της ως «ένατης τέχνης». Τα τελευταία πενήντα χρόνια, όντως, τα κόμικς έχουν πάρει τον εαυτό τους πολύ σοβαρά και έχουν ανοιχτεί σε πολύ φιλόδοξα σχέδια, μέσα στην επικράτεια της «αμιγούς καλλιτεχνικής δημιουργίας». Μπορεί στην Ελλάδα να μην έχει γίνει ακόμη πολύ αισθητό κάτι τέτοιο, σε άλλες χώρες όμως η έκδοση ενός άλμπουμ, έστω και κάποιου νέου κομίστα δημιουργού, αποτελεί πολιτιστικό γεγονός ευρείας απήχησης.
Η ζωή του φιλοσόφου στο εν λόγω άλμπουμ περιέχει όλα εκείνα τα συστατικά που τόσο εύκολα συσχετίστηκαν με τις ιδέες του. Το προτεσταντικό αυστηρό περιβάλλον της παιδικής ηλικίας, οι χιμαιρικές προοπτικές της νιότης, οι μονομαχίες, η φιλία και η σύγκρουση με τον Βάγκνερ, η σύφιλη και η ταραγμένη σχέση με το άλλο φύλο, ο αγώνας για την ακαδημαϊκή καταξίωση, η προβληματική σχέση με την αδελφή, ο αμφισβητούμενος αντισημιτισμός.
Η χαλαρή βιογραφική παρακολούθηση του βιβλίου συνδέει μια σειρά κρίσιμων σεκάνς από τη ζωή του φιλοσόφου, επισημαίνοντας τις πυκνώσεις του νοήματος που παίρνει αυτή, είτε δημιουργώντας μιαν «ακανόνιστη» διαδοχή στα καρέ είτε μέσα από μια βαθμιαία έκλειψη του χρώματος, όσον αφορά τόσο τις μορφές όσο και το φόντο, περνώντας από τη χρωματιστή στην ασπρόμαυρη εικονογράφηση, πράγμα που κορυφώνεται, βέβαια, στην απόδοση της αρρώστιας του Νίτσε και του εγκλεισμού του στο ψυχιατρείο. Το ίδιο το σκίτσο αγγίζει κάποτε μια αφαιρετική τάση για αποδιάρθρωση της μορφής, μέχρι και την απόλυτη αφαίρεση. Τα συμβολικά στοιχεία, όπως το αρπακτικό πτηνό, που εμφανίζεται και στο τελευταίο καρέ, προσπαθούν να πλάσουν μια συμβολική και εικαστική αντιστοιχία με την παραφορά της αεικίνητης ακινησίας που έχει η νιτσεϊκή σκέψη. Τα ντεκόρ και το φόντο έχουν προτεραιότητα συχνά: οι στοχασμοί γλιστρούν «αδέσποτοι» μέσα σε έρημες σκυθρωπές αλέες, ακούγονται πίσω από τις ράχες αγαλμάτων, βυθίζονται μέσα σε βόρειους μουντούς ουρανούς.
Ο ίδιος ο Νίτσε είναι ένα σώμα παραμορφωμένο από τη σύσπαση της σκέψης, ένας ιερομάρτυρας του στοχασμού, έτοιμος για την απογύμνωση του μαρτυρίου. Και θα κάναμε τη βέβηλη παρομοίωση ότι η μορφή του, με βάση την ευρύτερα διαδεδομένη φωτογραφία του, είναι, πράγματι, μια μορφή που ταιριάζει σε κόμικς: ηλεκτρισμένη και ανθρωποβόρος, κάτι σαν ιδεόγραμμα του αδήριτου στοχασμού, με εκείνο το πληθωρικό, αποτροπαιικής δύναμης, θυσανοειδές μουστάκι. Ο εικονογράφος, εξάλλου, την τιμά με ένα ολοσέλιδο καρέ, ισορροπώντας πάνω από το κιτς και την κοινοτοπία. Η κατάτμηση της κίνησης στις διαδοχικές της φάσεις, το ζουμάρισμα σε φαινομενικά άσχετες λεπτομέρειες, η κατάχρηση του γκρο πλαν μαρτυρούν, πλάι σε μια πιο συμβατική για τα κόμικς απόδοση της δράσης, μια προσχώρηση στο μοντέρνο κινηματογραφικό ιδίωμα.
Ολα αυτά τα νόμιμα μέσα που επιστρατεύει ο εικονογράφος, αλλά και όλοι οι «δημιουργοί» κομίστες, είναι κάτι σαν επίδειξη δύναμης της «ένατης τέχνης»: μπορούμε εξίσου καλά ό,τι και οι άλλες τέχνες, τα καταφέρνουμε εξίσου καλά ακόμη και με ένα απρόσφορο θέμα όπως η ζωή ενός φιλοσόφου. Τα κόμικς, όπως και μια άλλη μαζική τέχνη, ο κινηματογράφος, ξεκίνησαν άμεσα συνδεδεμένα με μια συγκεκριμένη θεματική, με συγκεκριμένους εκφραστικούς τρόπους και με συγκεκριμένο κοινό· ψηλαφώντας συν τω χρόνω τις δυνατότητές τους, γίνονται μια λόγια τέχνη, η οποία έχει την τόλμη, και κάποτε την αλαζονική μεγαλομανία, να προσεταιρίζεται «ανοίκεια» μέχρι τότε θέματα, που την «καταξιώνουν» και, συγχρόνως, αναμετρούν το βεληνεκές της.
