«Δεν ζούμε για τον εαυτό μας, ζούμε για να δουλεύουμε και να αγωνιζόμαστε». Γράφοντας τις Αναμνήσεις ενός επαναστάτη, ο Βικτόρ Σερζ αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την παραπάνω ρήση. Οι Αναμνήσεις του δεν είναι απλώς η λεπτομερής αφήγηση της ζωής του, αλλά, πολύ περισσότερο, η κριτική παρουσίαση των μεγάλων ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων, με τα οποία βρέθηκαν αντιμέτωποι οι άνθρωποι της εποχής του. Το Παρίσι των αρχών του περασμένου αιώνα, ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος, οι μεγάλες επαναστάσεις στη Ρωσία και την Ισπανία, οι απαρχές του Δευτέρου Παγκοσμίου συνθέτουν το σκηνικό αυτής της συγκλονιστικής μαρτυρίας. Το βιβλίο είναι γραμμένο με ένα «σοσιαλιστικό και αναρχικό, διόλου αποθαρρυμένο πνεύμα» και ακροβατεί με απόλυτη ισορροπία ανάμεσα στην κοφτερή κριτική ματιά του συγγραφέα και την σταθερή προσήλωση σε μία κατηγορική προσταγή: ποτέ να μην αρνηθείτε την υπεράσπιση του ανθρώπου ενάντια στα συστήματα που σχεδιάζουν την εκμηδένιση του ατόμου.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Βικτόρ Σερζ γεννήθηκε στις Βρυξέλλες το 1890 από εξόριστους Ρώσους γονείς και πέθανε στο Μεξικό το 1947. Το πραγματικό του όνομα ήταν Βίκτορ Λβόβιτς Κιμπάλτσιτς.
Στρατεύθηκε στις τάξεις των αναρχικών στη Γαλλία και την Ισπανία, όμως έγινε μέλος του Ρώσικου Κομμουνιστικού Κόμματος μετά την άφιξή του στην κόκκινη Πετρούπολη τον Ιανουάριο του 1919. Βοήθησε στη δημιουργία της Κομμουνιστικής Διεθνούς, αλλά αργότερα διαφώνησε με τον σταλινισμό, δεν συνθηκολόγησε, συνελήφθη και στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στα Ουράλια. Αφέθηκε ελεύθερος χάρη στη διεθνή κατακραυγή, διώχτηκε από τη Ρωσία και επέστρεψε στη Γαλλία. Κυνηγημένος από τους ναζί στην Ευρώπη, πέθανε εξόριστος στο Μεξικό. Ένας άνθρωπος χωρίς καμιά περιουσία και χωρίς εθνικότητα, που παρέμεινε αφοσιωμένος στον αγώνα για την κοινωνική επανάσταση.
Η μεγάλη κληρονομιά του Σερζ βρίσκεται στα γραπτά του. Αυτά περιλαμβάνουν μυθιστορήματα, αξιοσημείωτα για την ικανότητά του να μεταδίδει την αίσθηση ενός συλλογικού πρωταγωνιστή, το «εμείς» της επαναστατικής πάλης. Επίσης, ιστορικά βιβλία για τη Ρωσική Επανάσταση, τον Λένιν, τον Στάλιν, τον Τρότσκι. Ακόμη, πολιτική δημοσιογραφία και μια τεράστια αλληλογραφία, που χαρτογραφεί την πολιτική ιστορία του περασμένου αιώνα.
Ο Βικτόρ Σερζ έγραψε κυρίως στα γαλλικά. Από τα σημαντικότερα βιβλία του είναι: Υπόθεση Τουλάγεφ, Η ζωή και ο θάνατος του Λέον Τρότσκι, Άνθρωποι στη φυλακή, Έτος Ένα της Ρωσικής Επανάστασης, Η γέννηση της δύναμής μας, Μεσάνυχτα στον αιώνα. Δικαιολογημένα, όμως, οι Αναμνήσεις ενός επαναστάτη αποτελούν, κατά γενική ομολογία, το σημαντικότερο έργο του, καθώς συμπυκνώνουν την συμμετοχή του συγγραφέα σε τρεις μεγάλες επαναστάσεις, την ενεργό πολιτική του δράση σε επτά χώρες, αλλά και τις φυλακίσεις του σε Ανατολή και Δύση.
Από τις 14 Οκτωβρίου έως τις 9 Δεκεμβρίου, στο συνεργατικό βιβλιοπωλείο – καφέ “Ακυβέρνητες Πολιτείες” θα διοργανωθεί εργαστήρι λογοτεχνίας με τίτλο “8 Σαββάτα” και εμψυχωτή τον ασκούμενο συγγραφέα Γιάννη Μακριδάκη. Στα πλαίσια του εργαστηρίου θα ασκηθούμε στην συλλογή της λογοτεχνίας που κυκλοφορεί ελεύθερη στην κοινωνία των ανθρώπων, στο φιλτράρισμα και την επεξεργασία αυτής εντός μας μέσω του προσωπικού μας αισθητηρίου, των συνειρμών, των συναφειών και των βιωμάτων, σε διάφορες τεχνικές σύνθεσης λογοτεχνικού κειμένου και τέλος στην απόδοση της λογοτεχνίας ξανά στην κοινωνία μέσω της συγγραφής μικρών λογοτεχνικών έργων. Επίσης, θα εκτεθούμε με δημόσια ανάγνωση και σχολιασμό των πονημάτων μας εντός της ομάδας, ίσως και με δημοσίευσή τους σε ευρύτερο κύκλο αναγνωστών.
Οι συναντήσεις του εργαστηρίου θα γίνονται κάθε Σάββατο στις 5.00-7.00 μ.μ. στο βιβλιοπωλείο Ακυβέρνητες Πολιτείες, Αλ. Σβώλου 28
Πληροφορίες και εγγραφές μέχρι 10 Οκτωβρίου Τηλ. 2310273207 edw@bibliopoleio.org
Σύμφωνα με την εικόνα της τελευταίας οικονομικής φάσης, η ιστορία είναι η ιστορία των μονοπωλίων. Σύμφωνα με την εικόνα του κατάφωρου σφετερισμού που διαπράττεται σήμερα από τους ηγέτες του κεφαλαίου και της εργασίας σε αρμονική συνεργασία μεταξύ τους, η ιστορία είναι η ιστορία του πολέμου των συμμοριών, των εγκληματικών και μαφιόζικων οργανώσεων.
Theodor W. Adorno
Μια πραγματική κοινωνιολογία της συμμορίας ως του ζωντανού στοιχείου της κυρίαρχης τάξης στην ιστορία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τόσο έναν πολιτικό όσο και έναν επιστημονικό σκοπό. Θα μπορούσε να συνδράμει στη διασάφηση του στόχου της πολιτικής πρακτικής: του προτύπου μιας κοινωνίας που διαφέρει από το πρότυπο της συμμορίας, μιας κοινωνίας χωρίς συμμορίες. Θα μπορούσε να συμβάλει στον προσδιορισμό της ιδέας της δημοκρατίας, η οποία εξακολουθεί να υπάρχει σε λανθάνουσα μορφή στο μυαλό των ατόμων.
Max Horkheimer
Λίγα λόγια για τους συγγραφείς
Ο Τέοντορ Βίζενγκρουντ Αντόρνο (Theodor W. Adorno, 11 Σεπτεμβρίου 1903 – 6 Αυγούστου 1969) ήταν Γερμανοεβραίος φιλόσοφος, κοινωνιολόγος, μουσικολόγος και συνθέτης. Μαζί με τον Μαξ Χόρκχαϊμερ αποτέλεσαν τους δύο βασικούς πυλώνες του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών, αν και ο Αντόρνο έγινε μέλος του το 1938 κατά τα χρόνια της εξορίας στις ΗΠΑ. Μετά την επιστροφή στη Γερμανία έγινε διευθυντής του Ινστιτούτου το 1956. Τα σημαντικότερα έργα του ήταν: Διαλεκτική του Διαφωτισμού (μαζί με τον Χόρκχαϊμερ), Minima Moralia, Η αυταρχική προσωπικότητα, Τρεις μελέτες για τον Χέγκελ, Αρνητική διαλεκτική, Αισθητική θεωρία.
Ο Μαξ Χόρκχαϊμερ (Max Horkheimer, 14 Φεβρουαρίου 1895 – 7 Ιουλίου 1973) ήταν Γερμανοεβραίος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών και διευθυντής του από το 1930 μέχρι το 1958. Υπό τη δική του καθοδήγηση το σύνολο εργασιών του Ινστιτούτου συγκροτήθηκε σε ενιαίο πρόγραμμα με το όνομα «κριτική θεωρία». Τα σημαντικότερα έργα του ήταν: Διαλεκτική του Διαφωτισμού (μαζί με τον Αντόρνο), Απαρχές της αστικής φιλοσοφίας της ιστορίας, Σπουδές περί αυθεντίας και οικογένειας, Παραδοσιακή και κριτική θεωρία, Οι Εβραίοι και η Ευρώπη, Η έκλειψη του Λόγου.
Τίτλοι πρωτοτύπων:
Theodor W. Adorno, «Reflektionen zur Klassentheorie», Soziologische Schriften I, τόμ. 8, Gesammelte Schriften in 20 Bänden, Suhrkamp Verlag, Φρανκφούρτη 2003.
Max Horkheimer, «On the Sociology of Class Relations», Nachlass Max Horkheimer.
Σοσιαλιστικές και αναρχικές ομάδες στην Ελλάδα 1877-1907
Προλογίζουν οι: Σάββας Μιχαήλ, Άλκης Ρήγος
“Η πλούσια προβληματική του συγγραφέα […] καθώς και η απλή και κατανοητή γλώσσα που χρησιμοποιεί, χωρίς τους συνήθεις σε τέτοιες εργασίες ακαδημαϊσμούς και δυσνόητους νεολογισμούς, επιτρέπει την ευρύτερη ανάγνωσή, ενώ καθιστά την έκδοση του βιβλίου απαραίτητο βοήθημα για την κατανόηση της περιόδου που μελετά, καθώς και αφορμή για παραπέρα αναλύσεις και ερμηνευτικές προτάσεις”.
(από τον πρόλογο του Άλκη Ρήγου)
“Η εργασία του Νίκου Πελεκούδα ανιχνεύει αυτό που θα ονομάζαμε -μεταφέροντας τον σημαίνοντα τίτλο μιας μέχρι πρόσφατα ανέκδοτης συλλογής του Ανδρέα Εμπειρίκου- Προϊστορία ή Καταγωγή του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. Στρέφεται στις απαρχές, καταγράφοντας την πολιτική πορεία πρωτοπόρων ομάδων σοσιαλιστικής κι αναρχικής αναφοράς, που ανοίγονταν σε αχαρτογράφητα μέχρι τότε νερά, τρικυμισμένα από μεγάλες ιστορικές καταιγίδες και λαϊκούς κοινωνικούς αγώνες”.
“Ποιος είναι ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός της περιόδου αναφοράς; Αυτό είναι το πρώτο και βασικό ερώτημα που θέτει στο πρόγραμμα έρευνάς του ο Πελεκούδας. Μετά από μια επισκόπηση της σχετικά πλούσιας βιβλιογραφίας, ο συγγραφέας ορθά απορρίπτει την ευρύτατα διαδεδομένη άποψη (με τα ολέθρια πολιτικά αποτελέσματα) για ένα κυρίαρχο, ακόμα και μέσα στον 20ό αιώνα, ‘προκαπιταλιστικό’ χαρακτήρα της Ελλάδας. Κοινωνία, οικονομία, κοινωνικές συγκρούσεις, πολιτική σκηνή στην Ελλάδα του τέλους του 19ου αιώνα βρίσκονται εντός καπιταλισμού κατά τον Πελεκούδα που μεθοδολογικά στηρίζεται στην ανάλυση των προκαπιταλιστικών σχηματισμών από τον Μαρξ στα Grundrisse και στις αναλύσεις του Λένιν για τον καπιταλισμό στη Ρωσία”.
(από τον πρόλογο του Σάββα Μιχαήλ)
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Νίκος Πελεκούδας γεννήθηκε το 1972 και μεγάλωσε στην Πάτρα. Ζει στην Αθήνα από το 2003. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στην Πολιτική Επιστήμη, ενώ το 2017 ξεκίνησε το διδακτορικό του στο τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Το πρώτο του πτυχίο είναι από το τμήμα Λογιστικής του ΤΕΙ της Πάτρας.
Εδώ και 25 χρόνια, δραστηριοποιείται οργανωμένα στην επαναστατική και αντικαπιταλιστική αριστερά. Έχει αρθρογραφήσει στις εφημερίδες ΠΡΙΝ και Νέα Προοπτική, ενώ συμμετείχε και στην τριετή έκδοση του εντύπου Διεθνιστής.
Ο ΝΟΜΙΚ είναι μουσικός, τραγουδιστής και συνθέτης των Sleepin Pillow και των Universal Trilogy. Πρόσφατα κυκλοφόρησε και ο πρώτος του προσωπικός δίσκος με τίτλο I ain’t gonna be a king.
Ξεκινάμε με μια κηδεία και τελειώνουμε με δύο εκτελέσεις. Ανάμεσα στα γεγονότα αυτά, ρίχνουμε ματιές στα εγκαίνια του Σιντριβανιού, μια πυρκαγιά, τους Νεότουρκους και τη Φεντερασιόν, επιθέσεις εναντίον χρηματιστών, την κυριακάτικη αργία, έναν οκταετή «άθλιο», τραμπουκισμούς, τον τελευταίο αρχιραββίνο, το κάψιμο βιβλίων, τη συγκέντρωση των Εβραίων στην πλατεία Ελευθερίας, εργατικές συγκεντρώσεις μετά τη Βάρκιζα και τη μετονομασία ενός κεντρικού δρόμου.
«Υπάρχουν εποχές κατά τις οποίες ο ιστορικός χρόνος συμπυκνώνει εντάσεις τις οποίες η καθημερινότητα συνήθως εξουδετερώνει• εποχές οι οποίες εγκυμονούν σοβαρές αλλαγές. Από τις εποχές αυτές αλιεύει ο Γιάννης Γκλαρνέτατζης ‘στιγμές’, δηλαδή σημεία που φανερώνουν σύνθετες κοινωνικές καταστάσεις• περιστάσεις που δημιουργούνται καθώς εξελίσσονται ιστορικές διεργασίες όπως το εργατικό κίνημα και οι κοινωνικές αντιπαραθέσεις• ψηφίδες, εντέλει, που χρησιμεύουν στον συγγραφέα για να κατασκευάσει μικρούς πίνακες στους οποίους ζωντανεύουν υποκείμενα και κοινωνικές ομάδες, δρόμοι, συνοικίες και τοπία. Και πώς αλλιώς,αν όχι με ψηφίδες, μπορεί ο ευαίσθητος παρατηρητής να προσεγγίσει μια μακρά περίοδο η οποία χαρακτηρίστηκε από συγκλονιστικές αλλαγές και ανακατατάξεις, αλλά και να γνωρίσει έναν κόσμο από διαφορετικούς ανθρώπους και γλώσσες, στον οποίο συγκατοικούν, άλλοτε αρμονικά και άλλοτε με συγκρούσεις, πλούσιοι αστοί και εργάτες, Τούρκοι, χριστιανοί και Εβραίοι; Κάθε τέτοια ψηφίδα από μόνη της συγκεντρώνει σε σμίκρυνση την ποικιλία των εμπειριών που βίωσαν οι κάτοικοι αυτής της πόλης […]. Στιγμές χαράς και προόδου ή στιγμές οδύνης και καταπίεσης για την πόλη• και στις δυο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα στο ανά χείρας βιβλίο είναι ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα, προς Θεσσαλονικείς και όχι μόνο».
Από τον πρόλογο της Ρίκας Μπενβενίστε
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Γιάννης Γκλαρνέτατζης γεννήθηκε στις Σέρρες το 1967. Από το 1985 ζει στη Θεσσαλονίκη. Έχει σπουδάσει φυσική, αλλά ασχολείται με την ιστορία, ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης. Επιμελήθηκε το αφιέρωμα για τη νεοτουρκική επανάσταση «Γιασσασίν Χουριέτ» στο ένθετο «Εντός Εποχής» της εφημερίδας Εποχή (14.9.2008), ενώ έχει γράψει το μακροσκελές άρθρο: «Επιτέλους η Ελλάς ‘είναι κι αυτή δύναμις’: Η αιγυπτιακή επανάσταση, η βρετανική ιμπεριαλιστική επέμβαση και η ελληνική συμμετοχή σ’ αυτήν (1881-82)», το οποίο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα alterthess.gr. Κατά καιρούς οργανώνει βόλτες στην ιστορία της πόλης, υπό τον τίτλο «Μνήμη – Λήθη + Περιήγηση». Υπήρξε συνεργάτης της εφημερίδας Θεσσαλονίκη (στην περιοδική έκδοση Χίλια Δέντρα και στη στήλη «Θερμόμετρο»), έχει δημοσιεύσει κείμενα στις εφημερίδες Εποχή και Πριν, καθώς και στα περιοδικά Οικοτοπία και Αρνούμαι και σε διάφορα άλλα έντυπα. Έχει μεταφράσει τα βιβλία του Murray Bookchin, Προς μια οικολογική κοινωνία (Παρατηρητής, 1994) και Τα όρια της πόλης (Παρατηρητής, 1996), ενώ κυκλοφορεί το λογοτεχνικό του αφήγημα Οι Πρώτες Γιορτές στην Αμαλικάνδη (Πανοπτικόν, 2008). Αντιρρησίας συνείδησης με ενεργή συμμετοχή στα κοινωνικά κινήματα (οικολογικό, αντιρατσιστικό, ειρηνιστικό, γυναικείας απελευθέρωσης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων). Από το 2009 αντιπρόεδρος και από το 2013 πρόεδρος του Σωματείου Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου Νομού Θεσσαλονίκης.
Η ιστορία του εργατικού κινήματος αφηγείται με λεπτομέρειες τις διαφωνίες, τις διαμάχες και τις αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους μαρξιστές και τους αναρχικούς. Οι οπαδοί των δύο ρευμάτων δεν παραλείπουν να καταπιάνονται με θεωρητικά ή ιστοριογραφικά κείμενα με τα οποία καταγγέλλουν τις αθλιότητες του αντιπάλου. Ορισμένοι από αυτούς κατέληξαν να είναι ειδικοί σε αυτήν τη διαδικασία ηθικής «εκτέλεσης» του άλλου. Στον αντίποδα βρίσκεται το βιβλίο των Ολιβιέ Μπεζανσενό και του Μικαέλ Λεβύ:
“Το αντικείμενο του βιβλίου μας είναι ακριβώς το αντίθετο. Τοποθετείται κάτω από το έμβλημα της Α΄ Διεθνούς –της οποίας τα εκατοστά πεντηκοστά γενέθλια γιορτάστηκαν το 2014 (28 Σεπτεμβρίου 1864)–, μιας πλουραλιστικής επαναστατικής ένωσης, στο πλαίσιο της οποίας συνέβησαν, τουλάχιστον κατά τα πρώτα χρόνια της, αξιοσημείωτες συγκλίσεις ανάμεσα στα δύο αυτά ρεύματα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Υπάρχει λοιπόν μια άλλη πλευρά της ιστορίας, όχι λιγότερο σημαντική, αλλά συχνά ξεχασμένη και συχνά αποκλεισμένη από τη συζήτηση. Είναι αυτή των συμμαχιών και της έμπρακτης αλληλεγγύης μεταξύ αναρχικών και μαρξιστών. Αυτή η ιστορία, αν και όχι πολύ γνωστή, είναι μεγάλη. Διαρκεί περισσότερο από έναν αιώνα και συνεχίζει.
Βέβαια, δεν υποτιμούμε και τις αντιπαραθέσεις, ειδικά τη ματωμένη αναμέτρηση στην Κρονστάνδη το 1921, στην οποία αφιερώνουμε ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Αλλά και η αδερφική συνύπαρξη σε κοινούς αγώνες υπήρξε επίσης ένα σύνηθες φαινόμενο μετά την Κομμούνα του Παρισιού. Το επιβεβαιώνουν μεγάλες μορφές, όπως η Λουίζ Μισέλ ή ο υποδιοικητής Μάρκος, μορφές οι οποίες κέρδισαν την προσοχή και τη συμπάθεια τόσο των μαρξιστών όσο και των ελευθεριακών, αλλά και στοχαστές που ενσάρκωσαν την ευαισθησία του ελευθεριακού μαρξισμού, όπως ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο Αντρέ Μπρετόν ή ο Ντανιέλ Γκερέν. Μια σειρά ζητημάτων αποτελούν πρόσκομμα ανάμεσα στον σοσιαλισμό και τον αναρχισμό και δίχαζαν πάντα μαρξιστές και ελευθεριακούς. To θέμα πλέον δεν είναι τόσο να επιλύσουμε τα ζητήματα που προκύπτουν από αυτήν τη συζήτηση, όσο να εκμεταλλευτούμε όλη αυτήν τη σκέψη για να βρούμε τα πεδία μιας ενδεχόμενης συνεννόησης. Τα ερωτήματα που τίθενται εδώ δεν έχουν πρόθεση να είναι εξαντλητικά. Επιλέξαμε να συζητήσουμε για την «κατάληψη της εξουσίας», τον οικο-σοσιαλισμό, τον σχεδιασμό, τον φεντεραλισμό, την άμεση δημοκρατία, τη σχέση συνδικάτου/κόμματος.”
Σ’ αυτό το μάχιμο και επίκαιρο βιβλίο οι δύο συγγραφείς εκφράζουν την δική τους αγωνία για σύγκλιση των δύο ιστορικών ρευμάτων του επαναστατικού εργατικού κινήματος σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση:
“Η προσδοκία μας είναι το μέλλον να είναι κόκκινο και μαύρο: ο αντικαπιταλισμός, ο σοσιαλισμός ή ο κομμουνισμός του 21ου αιώνα, πρέπει να στηριχθεί σε αυτές τις δύο πηγές ριζοσπαστισμού. Εμείς θέλουμε να σπείρουμε τον σπόρο του ελευθεριακού μαρξισμού, με την ελπίδα να βρει γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθεί και να δώσει φύλλα και καρπούς.”
Λίγα λόγια για τους συγγραφείς
Ο Olivier Besancenot γεννήθηκε το 1974 στο Παρίσι. Σπούδασε ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ και σήμερα εργάζεται ως ταχυδρόμος. Έχει διατελέσει στέλεχος της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Λίγκας [LCR] και υποψήφιός της στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2002 και του 2007, ενώ το 2008 συμμετείχε στην ίδρυση του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος [NPA].
Ο Michael Löwy γεννήθηκε το 1938 στο Σάο Πάολο. Σπούδασε κοινωνικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης κάτω από την καθοδήγηση του Lucien Goldmann, ενώ εργάστηκε ως λέκτορας πολιτικής φιλοσοφίας στα Πανεπιστήμια του Τελ Αβίβ και του Μάντσεστερ. Εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι το 1969, όπου δούλεψε με τον Νίκο Πουλαντζά στο Πανεπιστήμιο του Βενσάν. Σήμερα είναι επίτιμος διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών [CNRS], ενώ διδάσκει στην École des Hautes Etudes en Sciences Sociales [EHESS]. Είναι από τα ιδρυτικά στελέχη του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, του Οικοσοσιαλιστικού Διεθνούς Δικτύου και του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος [ΝΡΑ].
Με μεγάλη μας χαρά σας παρουσιάζουμε την πρώτη εκδοτική προσπάθεια της αυτοδιαχειριζόμενης κοινότητας βιβλίου & εντύπου «Ακυβέρνητες Πολιτείες». Σε συνεργασία με τις Εκδόσεις των Συναδέλφων εκδώσαμε στα ελληνικά μια από τις πιο σημαντικές μελέτες για το κίνημα των κατειλημμένων επιχειρήσεων της Αργεντινής. Το βιβλίο που εκδόθηκε, νωρίτερα φέτος, σε Γαλλία και Ιταλία, ενώ μεταφράζεται αυτό το διάστημα στα αγγλικά, υπογράφει ο Αντρές Ρουτζέρι. Ο συγγραφέας παρακολούθησε στενά το κίνημα της εργατικής αυτοδιαχείρισης από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2001 μέχρι και σήμερα.
Για το βιβλίο
Οι καταλήψεις των εργοστασίων αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνικών αγώνων ενάντια στην οικονομική βία και την καταστολή στην Αργεντινή μετά την κρίση του 2001. Απέναντι στη αποδιάρθρωση της παραγωγικής δομής της χώρας και τη συνακόλουθη αύξηση της ανεργίας, οι εργαζόμενοι αποφάσισαν να οργανωθούν και διατηρήσουν τις –εγκαταλειμμένες από τους καπιταλιστές – επιχειρήσεις στη ζωή. Οι «ανακτημένες» επιχειρήσεις που προέκυψαν από αυτή τη διαδικασία διαπνέονται από το πείσμα του αγώνα και της σύγκρουσης, της κατάληψης των μέσων παραγωγής, της συλλογικής αυτενέργειας των εργαζομένων.
Μέσα από την παρούσα μελέτη, αφενός παρακολουθούμε την ιστορική διαδρομή των κατειλημμένων εργοστασίων και επιχειρήσεων της Αργεντινής, αφετέρου αποκτούμε μια πλήρη εικόνα των πολιτικών και οικονομικών δυνατοτήτων, καθώς και των ορίων, της εργατικής αυτοδιαχείρισης. Το βιβλίο πραγματεύεται μια σειρά προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία των επιχειρήσεων υπό εργατικό έλεγχο: την προσαρμογή των εργατών στον νέο ρόλο τους μέσα στην παραγωγή, τις συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τη βιωσιμότητα της επιχείρησης μέσα στην καπιταλιστική αγορά και τον συνεχή αγώνα για θεσμική και νομική κατοχύρωση. Ο συγγραφέας περιγράφει το κίνημα των ανακτημένων επιχειρήσεων ως ένα ετερογενές και δυναμικό συλλογικό υποκείμενο που βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με το εργατικό και το συνεταιριστικό κίνημα, αλλά και με τα άλλα κινήματα που ξεπήδησαν από την κρίση του 2001, όπως οι πικετέρος και τα εγχειρήματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Ταυτόχρονα, προβάλλει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του κινήματος αυτού, το οποίο μέσα από τις καθημερινές πρακτικές του κυοφορεί μια διαφορετική κοινωνική οργάνωση – μια κοινωνία ισοτιμίας και κοινοκτημοσύνης, αλληλεγγύης και συντροφικότητας.
Την έκδοση συνοδεύει έγχρωμο ένθετο φωτογραφιών από τα δεκατρία χρόνια κατειλημμένων επιχειρήσεων στην Αργεντινή του φωτογράφου Αντρές Λοφιέγο.
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με ένα εκτενές υστερόγραφο από τον Μάκη Αναγνώστου, μέλος του σωματείου εργατοϋπαλλήλων της ΒΙΟ.ΜΕ., του πρώτου εργοστασίου στην Ελλάδα που λειτουργεί με πλήρη εργατικό έλεγχο και αυτοδιεύθυνση στην παραγωγή.
Για τον συγγραφέα
Ο Αντρές Ρουτζέρι (Μπουένος Άιρες, 1967) είναι κοινωνικός ανθρωπολόγος. Από το 2002 διευθύνει το πρόγραμμα «Ανοιχτή Σχολή» του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες, μια ακαδημαϊκή ομάδα που διεξάγει έρευνα σχετικά με τις ανακτημένες επιχειρήσεις και παρέχει συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες. Μέσω του προγράμματος αυτού έχει συντονίσει τέσσερις έρευνες σχετικά με τις ανακτημένες επιχειρήσεις στην Αργεντινή και έχει δημιουργήσει το 2004 το Κέντρο Τεκμηρίωσης των Ανακτημένων Επιχειρήσεων που λειτουργεί στον χώρο του Συνεταιρισμού Γραφικών Τεχνών Chilavert. Έχει συγγράψει πολλά βιβλία πάνω στο ζήτημα αυτό, ενώ έχει κάνει ομιλίες και σεμινάρια σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Από το 2007 συντονίζει τη διοργάνωση της διεθνούς συνάντησης «Η οικονομία των Εργαζομένων», η οποία έχει πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα δύο φορές στην Αργεντινή, μία στο Μεξικό και μία στη Βραζιλία, ενώ πρόσφατα πραγματοποιήθηκε η πρώτη ευρωπαϊκή συνάντηση στη Γαλλία.
