Η εξιστόρηση μιας ζωής που καταξιώνεται μέσα από την ελευθερία και την αναζήτηση, σε μια πληθωρική τοιχογραφία χαρακτήρων και βιωμάτων, όπου η ειλικρινής και τολμηρή αφήγηση, πιο πολύ κι από το να σοκάρει, καταφέρνει να δώσει την αληθινή εικόνα ενός τρόπου ζωής και τέχνης που ξεπερνούσε δραματικά την εποχή των ηρώων. Αισθήματα που γιατρεύουν τα παλιά τραύματα ή που γεννούν άλλα, καινούρια, επιθυμίες και φαντάσματα, ερωτισμός και εκρήξεις σεξουαλισμού σε ένα βιβλίο που αποτέλεσε σταθμό στη νεότερη λογοτεχνία.

Σύμφωνα με τον ορισμό του Σαλβατόρε Μπατάλια, στο Μεγάλο Λεξικό της Ιταλικής Γλώσσας, το στιγμιότυπο πραγματοποιείται με σύντομο χρόνο έκθεσης και χωρίς τη χρήση στηρίγματος. Εδώ ο Κλάουντιο Μάγκρις συνθέτει μιαν ανθολογία τέτοιων στιγμιοτύπων, έχοντας συγκεντρώσει κάποια από τα αφηγήματά του με χρονολογική σειρά, από το 1999 ως το 2016. Σε αυτά απομονώνει μικρές και μεγάλες πτυχές της καθημερινότητας, της πολιτικής, της κοινωνίας, της τέχνης, της δικής μας ιδιωτικής ζωής.

«Όταν το βρήκανε, στεκότανε νυχτιάτικα μες στον δρόμο μ’ έναν άδειο κουβά στο χέρι, σ’ έναν εμπορικό δρόμο, και δεν έλεγε τίποτα». Το κορίτσι που βρέθηκε δεν είναι ούτε όμορφο ούτε άσχημο, κανένας δεν γνωρίζει το όνομά του, κανένας δεν ξέρει από πού είναι, κανένας δεν ξέρει ποιοι είναι οι γονείς του. Κανένας, ούτε καν το ίδιο το παιδί. Οπότε το βάζουν σε ένα ίδρυμα και το στέλνουν στο σχολείο. Μια αύρα αμορφίας περιβάλλει αυτό το πλάσμα και σπέρνει σύγχυση· κάθε απόπειρα επαφής επιστρέφει σαν μπάλα που χτυπάει σε τοίχο.

Όλα ξεκινούν μια κρύα ημέρα του Φεβρουαρίου του 2001, όταν η Μάγια Ντουράν, τριάντα έξι ετών, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του Πανεπιστημίου της Ιστανμπούλ, υποδέχεται στο αεροδρόμιο της πόλης τον γερμανικής καταγωγής Αμερικανό καθηγητή Μαξιμίλιαν Βάγκνερ, ετών ογδόντα επτά.

Βγαίνει ένας μικρός από ένα σπίτι… τσίτσιδος, φωνάζει: «Πάμε Σεντράλ, γερά!». Μια αστραπή λάμπει και φωτίζει το μέσα κάποιου. Του στεγνώνει τον λαιμό. Ψελλίζοντας καταφέρνει να ρωτήσει: «Τελείωσε;». «1-1» λέει ο μικρός, «ισοφάρισε η Σεντράλ στο τέλος». Κάποιος περπατά, τώρα μουδιασμένος, λόγω νωθρότητας, λόγω του ότι είναι στον αυτόματο πιλότο. Η Σεντράλ στο τέλος, ρε! Η Σεντράλ στο τέλος! Δεν φωνάζει. Δεν κάνει κάποιον μορφασμό. Δεν σηκώνει το χέρι του. Η κραυγή εκρήγνυται μέσα του σαν βόμβα βυθού. Πάμε, κανάγιες μου, γερά! Μοιάζει ψέμα.

Βερολίνο 1932.

Η Ζάλα, μια νεαρή Εβραία από οικογένεια διανοουμένων, και ο Ότο, ένα νεαρό εργατόπαιδο, γνωρίζονται τυχαία κάτω από παράδοξες συνθήκες.

Ο έρωτάς τους είναι κεραυνοβόλος και αμοιβαίος. Σε μια χώρα που όλα αλλάζουν ραγδαία, εκείνοι προσπαθούν να προχωρήσουν σταθερά μαζί. Όμως η ζωή και η Ιστορία θα αποφασίσουν διαφορετικά. Ο Ότο θα βρεθεί να πολεμά με τη Βέρμαχτ στο Ανατολικό Μέτωπο, ενώ η Ζάλα θα προσπαθήσει να αποφύγει τη μοίρα εκατομμυρίων Εβραίων συμπατριωτών της, σε ένα ταξίδι φυγής που θα την οδηγήσει αρχικά στην Ισπανία κι έπειτα στη Γαλλία.

Ερωτικά γράμματα του -επί πενήντα χρόνια- συντρόφου του Υβ Σαιν Λωράν, Πιερ Μπερζέ, έπειτα από τον θάνατο του αγαπημένου του, και κλασικά περσικά ποιήματα με κύριο θέμα τον Έρωτα συγκροτούν το περιεχόμενο αυτού του μικρού βιβλίου. Μέσα από την ανάγνωσή του προβάλλεται το πρόσωπο ενός αληθινού ποιητή της μόδας του 20ού αιώνα. 

Ένας άνθρωπος ζητάει ένα καράβι για να βρει την «άγνωστη νήσο». Ποια όμως είναι αυτή η άγνωστη νήσος; Πώς ο καθένας από εμάς μπορεί να την αναγνωρίσει; Πώς αναγνωρίζουμε τον ίδιο τον εαυτό μας; Ένας δικτάτορας πέφτει από την καρέκλα του. Ένας οδηγός προσπαθεί να βρει βενζίνη σε περίοδο κρίσης του πετρελαίου και μεταδίδει τη νεύρωσή του στο αυτοκίνητό του. Ένας βασιλιάς προσπαθεί να αποκλείσει το θάνατο από την επικράτειά του. Kάποια αντικείμενα επαναστατούν στην ανατριχιαστικά γραφειοκρατική κοινότητα των ανθρώπων. Ένας κένταυρος νοσταλγεί το μυθικό παρελθόν του.

Αν στο Περί τυφλότητος η τύφλωση ήταν καθολική, αν στο Περί φωτίσεως η φώτιση ήταν γενικευμένη, στο Περί Θανάτου ο θάνατος λειτουργεί με διαλείψεις σε μια μικρή χώρα 10.000.000 κατοίκων, φέρνοντας σε απόγνωση, μετά την αρχική ευφορία, ασφαλιστικές εταιρείες, εργολάβους κηδειών, οίκους ευγηρίας, νοσοκομεία, εκκλησία, κυβέρνηση, οικογένειες. Η μαφφία (με 2 φ τη θέλει ο συγγραφέας) θα αναλάβει να δώσει λύσεις, αλλά ο θάνατος θα αντεπιτεθεί με τη μορφή μιας μυστηριώδους και γοητευτικής γυναίκας…

Στα μέσα του 16ου αιώνα ο βασιλιάς Ιωάννης Γ' της Πορτογαλίας δώρισε στον εξάδελφό του, τον αρχιδούκα Μαξιμιλιανό της Αυστρίας, γαμπρό του αυτοκράτορα Καρόλου Ε', έναν ελέφαντα που επί δύο χρόνια βρισκόταν στη Λισαβόνα, προερχόμενος από την Ινδία.