Ακυβέρνητες Πολιτείες

Το έργο του Τζιοβάνι Αρίγκι αποτελεί έναν σημαντικό σταθμό στη σύγχρονη μαρξιστική ή μάλλον «μεταμαρξιστική» σκέψη ως προς την ανάλυση του σύγχρονου καπιταλισμού, προπαντός σε ό,τι αφορά στη διαύγαση των κύκλων της καπιταλιστικής επέκτασης και την ανάλυση φαινομένων όπως η ανάδυση της Κίνας ως αυτόνομου παγκόσμιου πόλου ισχύος και το πέρασμα από τη μονοπολική παγκοσμιοποίηση σε έναν πολυπολικό κόσμο. Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια της ζωής του, ο Αρίγκι επικεντρώνεται σε μια συστηματική θεωρητική επεξεργασία του ιστορικού καπιταλισμού, και του «κινεζικού φαινομένου». O Τζιοβάνι Αρίγκι είναι από τους λίγους στοχαστές του «ιταλικού 1968» που συνέχισε την κριτική δραστηριότητά του, αρνούμενος να υποκύψει στις σειρήνες της αμερικανικής παγκοσμιοποίησης. Την ίδια στιγμή που σύγχρονοί του, και κάποτε συναγωνιστές, πανηγύριζαν για την έλευση του «νέου θαυμαστού κόσμου» της αμερικανικής αυτοκρατορίας, o Αρίγκι ήταν από εκείνους που υποστήριξαν με συστηματικά επιχειρήματα, βασισμένα σε ιστορικά και σύγχρονα πραγματολογικά τεκμήρια, ότι η μπελ επόκ της παγκοσμιοποίησης δεν συνιστά παρά το φθινόπωρο της αμερικανικής ηγεμονίας και, ταυτόχρονα, την απαρχή της μετάβασης σ’ έναν χαοτικό, πολυπολικό κόσμο. Και, βέβαια, όχι χωρίς κόστος. Εντούτοις, η πηγαία σεμνότητά του δεν του επέτρεψε ποτέ να διεκδικήσει δάφνες επιβεβαίωσης των απόψεών του, μολονότι ευτύχησε να προλάβει εξελίξεις οι οποίες τον δικαίωσαν πανηγυρικά. Η αναλυτική του οξυδέρκεια, η εργατικότητά του, η προσήλωσή στα οράματα της νιότης του, τον καθιστούν μια από τις λίγες εξαιρέσεις της γενιάς του οι οποίες κατάφεραν να προσεγγίσουν τον ιδεότυπο του γκραμσιανού «οργανικού διανοουμένου» των εθνικοαπελευθερωτικών και κοινωνικών αγώνων χειραφέτησης. Τους οποίους δεν έπαψε μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής να στηρίζει, όχι μόνον με τα έργα του, αλλά και με τη συμμετοχή του, τελευταία μέσω του αμερικανικού αντιπολεμικού κινήματος. Η συνέπειά του καθιστά την περίπτωσή του μια από τις λίγες «γέφυρες» που πετυχαίνουν μια συνέχεια της ριζοσπαστικής σκέψης από τον ύστερο 20 στον 21 αιώνα, αποφεύγοντας την παγίδα της ενσωμάτωσης.