Ακυβέρνητες Πολιτείες

Το κοινωνικό κράτος αποτέλεσε προεξάρχον χαρακτηριστικό της ιστορικής πορείας των Βορειο-δυτικών Ευρωπαϊκών κοινωνιών κατά τον 20ό αιώνα. Είναι συνυφασμένο με την κοινωνικο-πολιτική «Ευρωπαϊκή ταυτότητα» και συνοψίζει το αξιακό υπόστρωμά της, με κύρια έμφαση στις αρχές της δημοκρατίας, της ισότητας, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αναδιανομής. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, σημαντικές αλλαγές στο παγκόσμιο/υπερεθνικό και εθνικό επίπεδο (παγκοσμιοποίηση, συνθήκες κοινωνικού dumping από τις «αναδυόμενες οικονομίες», επισφάλεια στην εργασία, διεύρυνση των ανισοτήτων, δημοσιονομικοί περιορισμοί στο πλαίσιο της ΟΝΕ) θέτουν υπό αμφισβήτηση τις αρχές αυτές. Επιπλέον, η τρέχουσα, και μη-σοβούσα, Ευρωπαϊκή κρίση επιτείνει δραματικά τις πιέσεις στο κοινωνικό κράτος καθιστώντας ορατό τον κίνδυνο εκτεταμένης αποδυνάμωσής του. Η επανέκδοση του βιβλίου του διακεκριμένου κοινωνιολόγου Gosta Esping-Andersen «Οι Τρεις Κόσμοι του Καπιταλισμού της Ευημερίας» (με την προσθήκη ενός εισαγωγικού κεφαλαίου για την κρίσιμη καμπή που διανύει το κοινωνικό κράτος, από τη Μαρία Πετμεζίδου, επιμελήτρια της Ελληνικής έκδοσης) συνιστά επίκαιρη συμβολή στον ακαδημαϊκό (και δημόσιο) διάλογο για την κοινωνική μεταρρύθμιση. Οι «Τρεις Κόσμοι» διερευνούν διεξοδικά τις ιστορικές συνθήκες ανάδυσης και ανάπτυξης των διαφορετικών τύπων κράτους πρόνοιας στον Ευρωπαϊκό χώρο. Παρέχουν ευρεία και στέρεη τεκμηρίωση για τις ιστορικές καταβολές τους, την εξέλιξη και τη μεταβολή τους, με ιδιαίτερη έμφαση στις συγκλίσεις και αποκλίσεις ως προς τις οργανωτικές αρχές και τις αξιακές αποχρώσεις τους. Το βιβλίο έδωσε το έναυσμα για έναν εξαιρετικά γόνιμο κριτικό διάλογο στο πεδίο της συγκριτικής ανάλυσης της κοινωνικής πολιτικής. Καθίσταται δε ιδιαίτερα επίκαιρο, καθώς η διεισδυτική ιστορική ερμηνεία, που μας παρέχει, βοηθά καθοριστικά στην «ανάγνωση» των προκλήσεων, προοπτικών και ανατροπών που εγκλείει η σημερινή συγκυρία.