Το βιβλίο αυτό αποπειράται να συνθέσει τις πολλαπλές και εν πολλοίς αντιφατικές συνιστώσες του τρέχοντος ιστορικού γίγνεσθαι. Είναι προϊόν της συγκυρίας, δίχως όμως να επικεντρώνεται στη συγκυρία. Είναι ένα κείμενο για την πολιτική, δεν είναι όμως ένα ευθέως πολιτικό κείμενο. Εμπνέεται από συγκεκριμένες καταστάσεις, παραμένει όμως αφηρημένο και εκ πρώτης όψεως αποστασιοποιημένο.
Οι δικτατορίες δεν πέφτουν από τον ουρανό. Αν η 21η Απριλίου 1967 αιφνιδίασε τη διεθνή κοινή γνώμη, η εγκαθίδρυση μιας στρατιωτικής δικτατορίας, για τον ελληνικό λαό, ήταν από καιρό, ένα γεγονός ευεξήγητο και μάλιστα ενδεχόμενο. Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να εξηγήσει την προέλευση αυτού του γεγονότος και τη λειτουργία των κοινωνικών, πολιτικών και διεθνών δυνάμεων, που το κατέστησαν δυνατό. Αναγκαστικά λοιπόν θα εξετάσουμε από κοντά τις πηγές και την ιστορική τους εξέλιξη.
Η τοποθέτηση στο κέντρο της έρευνας της μελέτης των σχολικών μηχανισμών και του εκπαιδευτικού συστήματος γενικότερα αποτελεί πράγματι την καταλληλότερη σκοπιά για τη θεώρηση του ελληνικού φαινομένου. (. .
Το κοινό νήμα που διατρέχει τις σελίδες αυτού του βιβλίου αναφέρεται στη δυσανεκτική συμβίωση της συνεχούς διάψευσης και της ου-τοπικής και ου-χρονικής ελπίδας. Γραμμένα σε διαφορετικές περιόδους, τα κείμενα που ακολουθούν αποτελούν απόπειρες ανάγνωσης της κινούμενης πραγματικότητας. Δεν εμπεριέχουν προτάσεις, ούτε προδιαγράφουν στρατηγικές. Αρκούνται στην επισήμανση μιας σειράς αδιεξόδων που δεν φαίνεται να είναι δυνατόν να αρθούν αλλιώς παρά μέσα από ριζικές αναθεωρήσεις των τρόπων με τους οποίους αντιμετωπίζουμε τους άλλους, την κοινωνία και τον κόσμο.
Είναι δυνατόν να υπάρξει ένας «μη οικονομιστικός» κόσμος; Αυτό είναι το ερώτημα που τίθεται στη Γυμνή Βασίλισσα, όπου αναλύεται μια εποχή, κατά την οποία το σύστημα δεν φαίνεται να είναι δυνατόν να συνεχίσει να λειτουργεί όπως το γνωρίζαμε. Και αυτό ακριβώς εξηγεί και τις ιδιαιτερότητες της προσέγγισης. Το βιβλίο έχει ως αντικείμενο τον οικονομικό λόγο, αλλά δεν είναι κατά κυριολεξία οικονομικό. Επικεντρώνεται σε ένα σύστημα ιδεών, κυρίαρχο σε όλο τον κόσμο, την ίδια στιγμή που οι αντικειμενικές προϋποθέσεις της αναπαραγωγής του φαίνεται να καταρρέουν.
Όλες οι θεμελιώδεις αξιακές προδιαγραφές της νεωτερικότητας βρίσκονται σε συνεχή και εκρηκτική μετατόπιση. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει και για μετάλλαξη. Όλες οι μεγάλες λέξεις και έννοιες αλλάζουν. Μεταμορφώνονται. Καθόλου τυχαία, η ελευθερία γίνεται «δικαίωμα στην αυτοδιαφοροποίηση», η ισότητα «ισότητα ατομικών ευκαιριών», η πρόοδος «οικονομική μεγιστοποίηση». Όσο για την αλληλεγγύη και την αδελφότητα, αυτές παραμένουν στα αζήτητα. Και οι μεταλλαγές δεν είναι ποτέ αθώες.
