Ποιος θα έμενε ασυγκίνητος από ένα κείμενο που μιλά για τον θάνατο, για την καταπάτηση της ζωής εκ μέρους του θανάτου, ή, ακόμη χειρότερα, για την καταπάτηση του θανάτου εκ μέρους της ζωής, αναρωτιέται ο Ρολάν Μπαρτ.

Η παρούσα έκθεση αποτελεί μεταγραφή ενός σεμιναρίου που δόθηκε στην Ecole Pratique des Hautes Etudes κατά το ακαδημα'ι'κό έτος 1964-1965. Στην απαρχή-ή στον ορίζοντα- αυτού του σεμιναρίου υπήρχε, όπως πάντα, το μοντέρνο κείμενο, δηλαδή: το κείμενο που δεν υπάρχει ακόμα. 'Ενας τρόπος για να προσεγγίσουμε το νέο αυτό κείμενο είναι να αναζητήσουμε από που ξεκινά και σε τι εναντιώνεται, και ως εκ τούτου να αντιπαραβάλουμε τη νέα σημειωτική της γραφής και την αρχαία πρακτική της λογοτεχνικής γλώσσας που για αιώνες ονομάστηκε ρητορική.

Τα κείμενα του βιβλίου μαρτυρούν έναν δεκάχρονο και πλέον (1957-1969) σταθερό προβληματισμό του Ρολάν Μπαρτ για το ένδυμα, γι' αυτό το, όπως πίστευε, ολικό κοινωνικό φαινόμενο. Προβληματισμός που θα κορυφωθεί, άλλωστε, με τη λαμπρή σημειολογική ανάλυση του βιβλίου του "Σύστημα της μόδας" (1967).

Από το Σαντ στο Φουριέ, εκείνο που ξεπέφτει, είναι ο σαδισμός· από το Λογιόλα στο Σαντ, η θεϊκή συνομιλία. Για τα υπόλοιπα, το ύφος είναι το ίδιο: ίδια ηδονή ταξινόμησης, ίδια λύσσα διαίρεσης (το χριστιανικό σώμα, το σώμα θύμα, η ανθρώπινη ψυχή), ίδια απαριθμητική μανία (αμαρτημάτων, βασάνων, παθών και των βίων των σφαλμάτων μέτρησης), ίδια πρακτική της εικόνας (μίμηση πίνακα, παράστασης), ίδια σύνθεση του κοινωνικού συστήματος, ερωτισμός, φαντάσματα.

S/Z: Κάτω από τον τίτλο, ή το μονόγραμμα, εμφανίζεται μια ιδιαίτερα αινιγματική νουβέλα του Μπαλζάκ, που τη σημασία της την είχε υπογραμμίσει ήδη ο Ζορζ Μπατάιγ: το Σαραζίν. Το κείμενο το βρίσκουμε εδώ κομμένο σε «λεξήματα», δομημένο σαν ταξινόμηση με πολλές εγγραφές, ακτινογραφημένο, «αφουγκρασμένο», με τη φροϊδική σημασία της λέξης. 

Από τις 26 Οκτωβρίου του 1977, την επομένη του θανάτου της μητέρας του, ως τις 15 Σεπτεμβρίου 1979, ο Ρολάν Μπαρτ κρατούσε ένα "ημερολόγιο πένθους", όπως το ονόμασε, παρακολουθώντας τον οδυνηρό, βαθμιαίο αποχωρισμό του από το "πιο αγαπημένο πλάσμα στον κόσμο" και καταγράφοντας τα στάδια της πενθητικής διαδικασίας.

Η Φωτογραφία, για τον Ρολάν Μπαρτ, είναι το απόλυτο Μερικό, η υπέρτατη Τυχαιότητα, η Ευκαιρία, η Συνάντηση, το Πραγματικό, στην ενδελεχή έκφρασή του.

Η αναγκαιότητα του παρόντος βιβλίου βασίζεται στην ακόλουθη εκτίμηση: ο ερωτικός λόγος χαρακτηρίζεται σήμερα από μιαν άκρα μοναξιά. Το λόγο αυτό τον μιλούν χιλιάδες υποκείμενα (ποιος ξέρει, άραγε;), αλλά δεν τον στηρίζει κανείς. Τον έχουν εγκαταλείψει πλήρως οι περιρρέουσες γλώσσες, οι οποίες ή τον αγνοούν, ή τον υποτιμούν, ή τον χλευάζουν. Έτσι, ο λόγος αυτός βρίσκεται αποκομμένος, όχι μόνο από την εξουσία, αλλά και από τους μηχανισμούς της (επιστήμες, γνώσεις, τέχνες).

...Για τον καθηγητή, όμως, το φοιτητικό ακροατήριο είναι το Άλλο αντίτυπο, γιατί φαίνεται να μην ομιλεί -και, άρα, μέσω της φαινομενικής θαλερότητάς του, ομιλεί εντός σας πολύ πιο δυνατά: ο υπονοούμενος προφορικός του λόγος, που είναι ο δικός μου προφορικός λόγος, με πλήττει πολύ περισσότερο, αφού ο έλλογος λόγος του δεν με παρεμποδίζει.Αυτός είναι ο "σταυρός" κάθε δημόσιου προφορικού λόγου: είτε ομιλεί ο καθηγητής, είτε ο ακροατής διεκδικεί το δικαίωμα να μιλήσει, και στις δύο περιπτώσεις οδηγούμαστε κατ' ευθείαν στο ανάκλιντρο της ψυχανάλυσης.